3 علت اصلی آلودگی کلان‌شهر مشهد

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»؛ شهر مشهد در هفته گذشته شاهد دو روز تعطیلی پیاپی به‌دلیل آلودگی هوا بود؛ با توجه به اهمیت شهر مشهد به‌عنوان دومین کلان‌شهر کشور که سالیانه میزبان بیش از ۴۰ میلیون زائر است، بررسی مهم‌ترین علت‌های آلودگی هوا در شبکه مسائل این شهر ضروری به‌نظر می‌رسد. 

نخستین علت آلودگی هوا در شهر مشهد به تعداد بسیار زیاد خودرو‌های شخصی و تک سرنشین مربوط می‌شود؛ از نظر فرهنگی امروزه مالک خودروی شخصی بودن و سفر کردن درون شهر با خودروی فردی نوعی فرهنگ و نشانه‌ای از متمدن بودن در بین مردم شده است.

از نظر اقتصادی با توجه به اختلاف قیمت بین کارخانه و بازار بخش زیادی از سرمایه‌گذاری مردم به سمت بازار خودرو سواری سوق داده شده است.

از نظر مدیریت شهری نیز به‌دلیل عدم توسعه سیستم حمل و نقل عمومی در شهر مشهد متناسب با نیاز روز مردم، رغبت مردم به استفاده از اتوبوس و مترو کاهش پیدا کرده است.

از نظر اجتماعی جریان تند زندگی‌ها و نداشتن وقت و حوصله برای بهره‌مندی از سامانه‌های حمل و نقل عمومی نیز مزید بر علت شده است تا اکثر جامعه تمایل به داشتن خودرو شخصی و استفاده از آن در تمام سفر‌های درون شهری داشته باشند.

بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد، خودرو‌های شخصی و عمومی عامل ۶۵ درصد آلودگی هوای مشهد هستند، عاملی که ناشی از رفت و آمد روزانه افزون بر یک و نیم میلیون دستگاه خودرو در مشهد است.

کیفیت پایین بنزین از یک سو و کیفیت پایین برخی خودرو‌های تولید داخل و فرسودگی برخی خودرو‌های قدیمی از سوی دیگر سبب کاهش بازده احتراق در موتور خودرو‌ها شده که زمینه را برای ورود حجم زیادی از آلاینده‌ها مانند مونواکسید کربن، دی اکسید کربن، مونواکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد به هوا را فراهم می‌کند.

دومین علت آلودگی هوا افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی همچون مازوت در نیروگاه‌های برق است؛ نیروگاه‌ها برای تولید برق نیاز دارند تا به وسیله احتراق آب را بخار کرده و بخار آب را از درون توربین عبور دهند تا با چرخش پره‌ها و متعاقباً چرخش میله درون ژنراتور به‌وسیله القای مغناطیسی جریان الکتریکی را تولید کنند.

نیروگاه‌ها برای تولید احتراق مورد نیاز خود در گذشته از سوزاندن زغال سنگ بهره می‌بردند و امروزه گاز طبیعی(متان) جای آن را گرفته است.

با نزدیک شدن به فصل زمستان و سرد شدن هوا مصرف گاز طبیعی در منازل افزایش می‌یابد و به‌منظور جلوگیری از قطع گاز مردم در فصل سرما، دولت به ناچار میزان گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها را کاهش می‌دهد؛ در چنین شرایطی برخی نیروگاه‌ها به منظور عدم افت میزان برق تولیدی مجبور به استفاده از سوخت‌های فسیلی همچون مازوت هستند.

مازوت یکی از هیدروکربن‌های نفتی است که در مراحل پالایش نفت خام به صورت برشی از برج تقطیر به‌صورت محصول باقی‌مانده برج به‌دست می‌آید؛ سوختن مازوت باعث تشکیل سولفات‌ها و نیترات‌ها به‌صورت ذرات معلق در هوا می‌شود که با افزایش غلظت در هوا خطر حملات قلبی و مشکلات تنفسی از جمله آسم را افزایش می‌دهد، این آلودگی‌ها باعث ایجاد باران اسیدی شده و اکوسیستم‌های زمین را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

سومین عامل مؤثر در بروز آلودگی هوای مشهد وجود كانون‌های بحران ریزگرد در داخل کشور و نیز در كشور‌های همسایه شمالی و شرقی است.

یکی از مهم‌ترین کانون‌های ریزگرد تخلیه نخاله‌های ساختمانی در حاشیه شهر مشهد و اطراف رودخانه کشف رود است که در مسیر باد‌های موسمی به سمت مرکز شهر قرار دارند و به‌دلیل عدم نظارت بر این موضوع گسیل حجم زیادی از ریزگرد‌ها به هوای مشهد رخ می‌دهد.

علاوه بر این دو كانون گرد و خاك در دشت قره قوم تركمنستان و كشور افغانستان هم شهر‌های مشهد و سرخس را تحت تأثیر جدی قرار می‌دهند.

بخشی از آلودگی هوای مشهد در سال‌های اخیر مربوط به افزایش ذرات معلق در هوا بوده كه از كانون‌های بحران ریزگرد‌ها در اطراف به حركت درآمده و این شهر را تحت تأثیر قرار داده‌اند.

از مهم‌ترین عوامل ماندگاری و تراكم آلاینده‌ها در هوای تنفسی مشهد نیز وقوع پدیده وارونگی هوا در ابتدای صبح در فصول سرد سال است.

انتهای پیام/