مدیریت مصرف تنها راه نجات خراسان رضوی

محمدرضا نعمت‌نژاد در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»؛ وضعیت منابع آبی استان خراسان رضوی را نگران‌کننده اعلام و اظهار کرد: استان خراسان رضوی ۷ درصد جمعیت کشور را در خود جای داده اما ۷۴ درصد مساحت آن در اقلیم خشک قرار دارد. از ۳۷ محدوده مطالعاتی استان، متأسفانه ۳۴ محدوده ممنوعه یا ممنوعه بحرانی‌اند و تراز آبخوان‌ها به شدت منفی است.

تغییرات جمعیتی مشهد: از ۳۳۵ هزار نفر تا نزدیک ۳.۵ میلیون نفر

وی با مرور روند تاریخی جمعیت مشهد گفت: در سال ۱۳۳۵ جمعیت مشهد ۳۳۵ هزار نفر بود و در سال ۱۳۴۸ که جمعیت به حدود ۴۳۰ هزار نفر رسید، وزارت نیرو اعلام کرد آبخوان مشهد ممنوعه است و تحمل توسعه بیشتر ندارد. امروز مشهد نزدیک به ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار. نفر را دارد یعنی چند برابر ظرفیتی که برای اولین بار ممنوعه اعلام شد

مدیر آب منطقه‌ای خراسان رضوی افزود: ۶۰ تا ۷۰ درصد صنعت استان نیز روی همین آبخوان مستقر شده است. کیفیت برخی چاه‌ها در حد آب‌های معدنی ۵۰۰ تا ۶۰۰ میکروموس است. این نشان می‌دهد که ظرفیت طبیعی دشت مشهد برای تحمل این حجم توسعه و جمعیت کافی نیست.»

روند ۳۰ ساله: کاهش بارش، افزایش دما، افت منابع

مدیر آب منطقه‌ای خراسان رضوی گفت: در ۳۰ سال گذشته میانگین بارندگی استان از بیش از ۲۰۰ میلی‌متر به حدود ۱۹۵ میلی‌متر کاهش یافته و همزمان افزایش دما را تجربه کرده‌ایم. این مجموعه شرایط، فشار مضاعفی بر منابع آبی وارد کرده است.

نعمت‌نژاد با اشاره به شاخص‌های بین‌المللی بیان کرد: کشورها با سرانه آب تجدیدپذیر بالای یک هزار و ۷۰۰  مترمکعب، پرآب محسوب می‌شوند. سرانه ایران یک هزار و ۲۰۰ مترمکعب است؛ یعنی در تنش آبی قرار داریم. در استان این شاخص ۵۷۵ مترمکعب است؛ یعنی استان خشک. اما در محدوده مطالعاتی مشهد سرانه تنها ۱۴۷ مترمکعب است؛ یعنی بحران مطلق.

وی با اشاره به «آمارنامۀ آب استان» گفت: این گزارش هر شنبه در پورتال شرکت منتشر می‌شود و شامل وضعیت بارندگی، مخازن سدها، آب‌های زیرزمینی، انسداد چاه‌ها و رفع تصرفات رودخانه‌هاست. هر هفتۀ سال به‌روزرسانی می‌شود و شفاف‌ترین منبع موجود است.

زیرساخت‌های آبی به سقف ظرفیت رسیده‌اند

مدیر آب منطقه‌ای خراسان رضوی تأکید کرد: در حوزه تأمین، هر پروژه بزرگی که امکان‌پذیر بوده انجام شده است؛ از سازه‌های سنگین تا کنترل آب زیرزمینی. حجم مخازن سدهای استان حدود یک‌میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب است که سد دوستی با یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب سهم اصلی را دارد. انتقال‌های بین‌حوزه‌ای و داخل‌حوزه‌ای نیز اجرا شده است؛ اما این اقدامات دیگر پاسخگوی شرایط امروز نیست.

راه‌حل: مدیریت مصرف، نه توسعه برداشت

نعمت‌نژاد با هشدار نسبت به ادامه روند مصرف فعلی گفت: تنها راه عبور از این بحران، مدیریت تقاضا و مدیریت مصرف است. این موضوع نه فقط مخصوص خشکسالی است، بلکه حتی کشورهای پرآب اروپایی نیز در سال‌های ترسالی این سیاست را اجرا می‌کنند.

وی سه ضلع مدیریت تقاضا را ضلع فرهنگی و رسانه‌ای، فنی و مهندسی و ضلع قانونی و تعرفه‌ای عنوان کرد و از رسانه‌ها مطالبه‌گری و آگاهی بخشی در این خصوص را درخواست کرد. 

نعمت‌نژاد گفت: نقش رسانه‌ها به‌ویژه صداوسیما، جراید و فضای مجازی در مطالبه‌گر کردن مردم بسیار مهم است. مشکل امروز ما در حوزه انرژی و آب، مدیریت آرام و تدریجی تقاضاست. آب تنها کالایی است که همه مردم، همه گیاهان و همه جانداران به‌صورت روزانه مصرف‌کننده آن هستند.

کاهش هزار لیتر بر ثانیه در مشهد

وی با اشاره به آمارهای مقایسه‌ای گفت: تنها در مشهد، نسبت به دهه‌های گذشته بیش از هزار لیتر بر ثانیه کاهش منابع را شاهد هستیم. این یعنی باید رفتار مصرف‌کنندگان تغییر کند و رسانه‌ها در این مسیر نقش کلیدی دارند.

انتهای خبر/