ماه امت و الگوی موفق رویدادمحوری

به گزارش صبح توس؛ بدون تردید رشد و پیشرفت نظامهای اجتماعی درگرو ارتقای فرهنگی است. درواقع فرهنگ بستر و زمینه اصلی تعالی هر جامعه در پهنه‌های گوناگونی چون اقتصاد، سیاست، قانون و... است. چنانچه بنیادهای فرهنگی از استواری، پایستگی و گستردگی در پوشش طیفهای گوناگون برخوردار باشد و برآمده از بنیادهای معرفتی و معنایی جامعه باشد میتوان انتظار داشت که سیاست‌گذاران و راهبران اصلی جامعه امکان هدایت گروههای متنوع مردم به‌سوی پیشرفت را خواهند داشت. آنچه مهم است توجه به این نکته اساسی است که مسئله فرهنگ، با وجود پیچیدگی، پشتوانه ژرف تاریخی و در هم تنیدگی اجزاء ناهمسان نیازمند سیاست¬گذاری، برنامه¬ریزی و جریان¬سازی از پیش برنامه‌ریزی‌شده است. به‌گونه‌ای که رها کردن فرهنگ و مسائل برآمده از آن و یا نداشتن رویکرد هدایت-گرایانه و دارای افق، می¬تواند فرهنگ را به عاملی ضد پیشرفت و ارتقای جامعه بدل سازد. بر همین اساس است که در دهه¬های گذشته توجه کارگزاران و سیاست¬مداران در نقاط گوناگون جهان به جستار فرهنگ بسیار جدی¬تر شده است. این جدیت تا بدان جا پیش رفته است که در بسیاری از موارد ریشه و اصل هر فعالیتی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در پیوند با عرصه¬های فرهنگی است.در روزگار معاصر با نسلی روبرو هستیم که دچار دگرگونی¬های پرشتاب نسلی بوده و وضعیتی متفاوت با نسل¬های پیشین دارد که زمینه برنامه¬ریزی و نگاه به فرهنگ را دگرگون ساخته است. اثربخشی بر نسل برآمده از شرایط امروزین نیازمند دست یافتن به شیوه‌های نوین اثربخش فرهنگی هماهنگ با تحولات مورد اشاره است. به عبارت بهتر امروز از نظر فرهنگی نیازمند نوع و الگویی از برنامه¬ها هستیم که قابلیت ارتباط تعاملی با مخاطب را فراهم آورده، با ذائقه و پسند او در ارتباط بوده، با نظام معنایی و شرایط روز زیست روزمره مردم نسبت مشخص داشته و قابلیت ترکیب و هم¬افزایی با دیگر عرصه‌ها را در بر داشته باشد.بر پایه آنچه گفته شد، رویدادسازی بهترین شیوه زمینه¬سازی فرهنگی در هر کشوری شمرده می¬گردد. درواقع خلق رویدادها متناسب با شرایط اجتماعی و نیاز روز و پرهیز از چارچوب‌های غریبه با مردم به‌تدریج زمینه نفوذ فرهنگی در زیست شهری انسان معاصر را فراهم می¬آورد. به‌عنوان یک نمونه ساده می‌توان برگزاری کلان‌رویدادهای جهانی ورزشی را یک نمونه از زمینه¬سازی¬های مهم فرهنگی در نظر گرفت. جام جهانی فوتبال برای کشورهای میزبان همواره در حکم یک کلان‌رویداد برخوردار از عناصر متنوع فرهنگی است که زمینه تحول و دگرگونی بر اساس اهداف از پیش تعیین شده را فراهم می¬آورد. آشکار است کلان رویدادهای فرهنگ بنیاد در این زمینه نقشی بسیار کارسازتر ایفا خواهند نمود.مشهد مقدس به دلایل گوناگونی بهترین فرصت برای بهره بردن از الگوی رویدادسازی فرهنگی در جهت ارتقای نظام اجتماعی است. تنوع فرهنگی و نژادی گسترده، پیشینه دیرین اندیشگانی، وجود نهادهای بیشمار علمی فرهنگی، ارتباط با کشورهای مهم منطقه و از همه مهم¬تر وجود دال مرکزی زیارت به دلیل وجود مضجع شریف حضرت رضا (ع)، مشهد را به نمونه¬ای کم¬نظیر در کشور برای تجربه رویدادسازی بدل ساخته است.ماه امت را باید از این دیدگاه مورد مطالعه و تحلیل قرار داد. برنامه¬ای فرهنگی که اساساً بر پایه الگوی موفق رویدادسازی طراحی و برنامه‌ریزی شده است. ماه امت کوشش می¬کند تا از الگوی نظری رویدادسازی در جهت توسعه فرهنگی به‌عنوان مبنای پیشرفت بهره برده و زمینه تحول و دگرگونی به معنای رفع کاستی‌ها و معایب گوناگون موجود در نظام اجتماعی را فراهم آورد. مهم¬ترین ویژگی رویداد ماه امت در نظر گرفتن ترکیبی از خرد رویدادهای فرهنگ¬پایه است که در کنار یکدیگر یک نظام معنایی واحد با اثر غیرمستقیم را فراهم می آورد. این رویکرد ترکیبی و بهره بردن از ابزارهای هنری زمینه ایجاد جذابیت برای مخاطب را فراهم می آورد. به‌عبارت‌دیگر توجه به مسئله مصرف فرهنگی در طراحی رویدادهایی که در سبد مصرف فرهنگی جامعه قرار می¬گیرد نقطه قوت این رویدادسازی است. در کنار انتقال غیرمستقیم پیام و مفاهیم مورد نظر طراحان رویداد، فراهم آوردن شرایطی برای مشارکت و تعامل دوسویه مخاطب با برنامه امکان اثربخشی و ماندگاری تأثیر را دوچندان می کند.ازجمله ویژگیهای بسیار برجسته ماه امت در نظر گرفتن جغرافیای برگزاری رویداد است. انتخاب مکانی برگزاری این رویداد دو هدف جدی را پوشش داده است. هدف نخست توجه به عدالت توزیعی در فعالیت¬های فرهنگی هنری در نقاط گوناگون شهر است؛ اما هدف دوم و بسیار مهم، افزایش حس تعلق‌خاطر اهالی محله برگزاری و معنابخشی به هویت محلی ایشان است. چنانچه می¬دانیم قلعه خیابان که محل برگزاری این رویداد است محل ورود حضرت رضا (ع) از مرو به مشهد است. چنین ظرفیت مهم هویتی برای سالها مغفول بوده است که برگزاری رویداد مذکور امکان بازگشت توجه به آن را فراهم می‌آورد. از دیگر سو ماه امت به دنبال تقویت هویت امت اسلامی به جای فضاهای الزاماً ملی گرایانه است. درواقع رویکرد توسعه فرهنگ اسلامی و توجه به وحدت در سایه برنامه ریزی ارتباطات میان فرهنگی از نقاط ابتکار این رویداد مهم است. ماه امت بر بنیاد رویدادمحوری، زمینه توسعه ارتباطات میان فرهنگی درونی و بیرونی، تقویت هویت موزائیکی در مشهد و حرکت در جهت هویت وحدت بخش اسلامی را فراهم می آورد. بدون تردید در پرتو امر متعالی زیارت و بهره بردن از امکان رویدادمحوری و ویژگی¬های متکثر مشهد مقدس، می¬توان به امتداد رویدادهای طراحی شده در زیست اجتماعی معاصر اهتمام ورزید تا شاهد پیشرفت در مسیر آرمان¬های دینی باشیم. محمد جواد استادی، پژوهشگر مطالعات فرهنگی انتهای پیام/