احیای قنات‌ها؛ کلیدی برای اشتغال و مهاجرت معکوس

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»، قنات یا کاریز راه‌آب یا کانالی است که در زیر زمین حفر می‌شود تا آب در آن برای رسیدن به سطح زمین جریان یابد.

عدم مصرف انرژی و هزینه زیاد در استحصال آب، حفظ محیط‌زیست و تأمین آب سالم از مهم‌ترین ویژگی‌های قنات به شمار می‌رود.

قنات‌ها که آب را از سفره‌های آب زیرزمینی به مناطق کم ارتفاع و دشت‌ها گسیل می‌کنند در تأمین آب شرب و زیست کشاورزی نقش حیاتی دارند و در این دو بخش بسیار مؤثر و مهم جلوه می‌کنند که در این زمینه باید اقدامات جدی انجام بگیرد.

قوچان به‌عنوان یکی از شهرستان‌های نیمه‌خشک در خراسان رضوی از پیشینه‌ای قوی در قنات و استفاده از آن برای تأمین آب شرب و کشاورزی برخوردار بوده است.

با توجه به اینکه شغل اصلی مردم این شهرستان وابسته به کشاورزی و دامداری است و قنات‌ها نیز ارتباط مستقیم با کشاورزی دارند اهمیت موضوع قنات، بازسازی، لایروبی و نگهداری آن را چندین برابر می‌کند.

از طرف دیگر وجود قنات‌ها و برخورداری آن برای روستاییان و کشاورزان منجر به کاهش معضل حاشیه‌نشینی در شهرها و مهاجرت معکوس به روستاها خواهد شد که این نیز به خود می‌تواند علاوه بر رفع مسئله بیکاری در این شهرستان منجر به کاهش مشکلات و آسیب‌های اجتماعی نیز شود.

اعتبارات کم جوابگوی احیای 202 قنات قوچان نیست

معاون آب‌وخاک اداره فنی و زیر بنایی جهاد کشاورزی قوچان در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه تحلیلی خبری «صبح توس»، اظهار کرد: در زمینه اعتبارات آب‌وخاک برای این شهرستان طی یک سال گذشته 120 میلیارد ریال تخصیص‌یافته که 83 میلیارد ریال آن در زمینه آبیاری‌های قطره‌ای و کم‌فشار و 38 میلیارد ریال آن نیز برای قنوات هزینه شده است.

محمود رضا مظلومی با اشاره به اینکه 30 میلیارد ریال از محل اعتبارات استانی و 8 میلیارد ریال اعتبارات ملی مجموع اعتبارات برای 202 قنات شهرستان در سال قبل بوده است، تصریح کرد: 13 قنات در روستاهای کلر، بیگ نظر، شورک توپکانلو، محب سراج، کلاته حاج علیداد، اسلام‌آباد، آقکاریز، تقی‌آباد، شغل‌آباد، کلاته ملو، عسگرآباد، مزرج، داوودلی و گوجه احیا و لایروبی شده‌اند و یک رشته قنات هم در روستای جرتوده در دست بررسی و اقدام است.

وی بابیان اینکه با اعتبارات تخصیص‌یافته برای قنات‌ها نهایتاً سالی 10 تا 15 رشته را می‌توان احیا کرد، افزود: با توجه به وضعیت آب‌وهوا و بارش‌ها در سال‌های اخیر، تقریباً تمام قنات‌ها در این شهرستان نیازمند احیا بوده و متأسفانه چند رشته قنات نیز کاملاً خشک شده است و مابقی با کاهش شدید آب مواجه هستند.

معاون جهاد کشاورزی قوچان تأکید کرد: احیای این قنات‌ها نیازمند اعتبار بوده و حقیقتاً ردیف اعتبار احیای قنوات در قوچان جوابگوی 202 قنات این شهرستان نخواهد بود.

وی با یادآوری اینکه احیا قنات‌های دایر در دستور کار بوده است و برای قنوات خشک اعتباری در نظر گرفته نمی‌شود، گفت: تمام مسیر در قنات‌ها خراب نشده است و گاهی قسمتی از قنات باید بازسازی، لایروبی یا احیا شود اما همین میزان اقدامات هم در بهره‌وری آب تأثیر بسزایی دارد.

مردم چشم‌انتظار مشارکت دولت برای احیای قنات‌ها

مظلومی ادامه داد: با توجه به اینکه برای احیای قنوات، مردم به‌صورت مشارکتی تقریباً 20 درصد آن را به عهده می‌گیرند اما این نیز جوابگوی نیاز اصلی نیست و اهالی روستا چشم به دولت دارند تا در کنار مشارکت مردمی، دولت در این قضیه کمک اساسی داشته باشد.

وی نگهداری از قنات را یکی از شروط مهم استفاده بهینه دانست و خاطرنشان کرد: قانون مربوط به قنوات از سال 50 بروز نشده و متأسفانه حریم قنات هنوز در ذهن مردم جا نیفتاده است که در موضوع قنات نیازمند بروز رسانی قوانین نیز هستیم.

معاون جهاد کشاورزی قوچان اضافه کرد: متأسفانه مردم به حریم قنات اهمیتی نمی‌دهند و بسیاری از ریزش‌ها به دلیل عدم رعایت حریم است که بازنگری در قوانین و رعایت آن توسط مردم می‌تواند مشکلات را در این راستا کمتر نماید.

قنات‌ها نقش بسزایی در زندگی و معیشت کشاورزان دارند اما وجود 202 قنات در قوچان و اعتبارات تخصیص‌یافته در سال‌های اخیر منجر به این می‌شود تا برای احیای دوباره هر قنات شاید قریب به 20 سال زمان صرف شود پس اهتمام جدی مسئولان استانی و ملی در افزایش میزان اعتبارات برای احیای قنات‌ها می‌تواند هم‌زمان موجب حل شدن چند معضل اصلی جامعه همچون اشتغال، تأمین آب شرب، مهاجرت از روستاها و ... در این شهرستان باشد.

انتهای خبر/