گیاهان دارویی، نسخه شفابخش اقتصاد خراسان رضوی است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»؛ صنعت گیاهان دارویی در بیشتر کشورهای جهان توانسته است جایگاه خود را در بین مردم یافته و در اقتصاد کشورها تأثیرگذار باشد؛ اما این صنعت تاکنون در کشور ایران که دارای تنوع اقلیمی و جغرافیایی مختلف و به دنبال آن تنوع بالایی از گیاهان دارویی است، نتوانسته جایگاه خوبی پیدا کند.

در حال حاضر طب سنتی در کشورهای مختلف محبوبیت بالایی داشته و روز به روز گرایش به این نوع طب در میان مردمان جهان افزایش و سهم جهانی تجارت دارو و فرآورده‌های گیاهی نیز در حال بالارفتن است.

حال بهترین زمان است که در سال جهش تولید با مشارکت مردم، مسئولان بیش از گذشته، فرصت را غنیمت شمرده و از تنوع آب و هوایی و جغرافیایی ایران و خراسان رضوی و به دنبال آن، تنوع تولیدات گیاهی و به‌خصوص گیاهان دارویی کشور بهره برده و در راستای صادرات آن به کشورهای مختلف جهان اقدام کنند.

وجود ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم شناخته‌شده جهان و وجود ۳۰۰ روز آفتابی در سال موجب شده ایران از تنوع گیاهی قابل‌توجهی برخوردار شود و تعداد گونه‌های گیاهی شناخته‌شده در آن بیش از ۸ هزار گونه باشد که به احتمال زیاد تمام این گونه‌ها در ایران وجود دارد؛ اما تاکنون حدود سه هزار نوع آن در کشور شناسایی شده است.

شاید یکی از جدی‌ترین مشکلات این حوزه را بتوان عدم شناخت نسبت به انواع مختلف گیاهان دارویی دانست به‌طوری‌که بسیاری از گیاهانی که ارزش دارویی بسیار بالایی داشته و بسیاری از کشورها از طریق صادرات آن ارزآوری خوبی دارند به دلیل عدم شناخت زیر پا له می‌شوند و افراد بومی منطقه و کشاورزان از نوع گیاه و خواص آن مطلع نیستند که البته مراکز تحقیقاتی استان باید دراین‌خصوص وارد عمل شوند.

نکته‌ای که اهمیت دارد این است که هر گیاهی که رشد می‌کند می‌تواند خاصیت دارویی داشته باشد، به‌عنوان‌مثال، برگ درخت گردو خاصیت داروی دارد؛ اما درخت گردو را به‌خاطر برگ آن نمی‌کارند، پس هر گیاهی می‌تواند خاصیت دارویی داشته باشد؛ اما هدف کشت مهم است، می‌توان گفت گیاه دارویی، گیاهی است که به‌خاطر خواص دارویی آن کشت می‌شود.

گیاهان دارویی در وهله اول شاید فقط کاربری دارویی داشته باشد؛ اما این گیاهان دارای چهار کاربرد درمانی، بهداشتی، غذایی و صنعتی هستند. کاربردهای فراوان و سودهای کلان کشت گیاهان دارویی موجب شده است بسیاری از کشورها تلاش کنند با روی آوردن به این صنعت، اقتصاد خود را سامان دهند.

حدود ۲۵۰ گونه‌ دارویی‌ در اسـتان خراسان رضوی‌ با رویش‌ طبیعی‌ شناسایی‌ شده که این‌ گونه‌ها شامل‌ انغوزه، سریش‌، کتیرا، اسطوخودوس، علف‌ چای‌، بادام کوهی‌، بنه‌، کاسنی‌، مریم‌ گلی‌، سماق، زالزالک‌، زرشک‌ وحشی‌، کلپوره، زیره کوهی‌، موسیر، ریواس، ترنجبین‌، آویشن‌، شاتره، شکر تیغال و گل‌ گندم است.

همچنین‌ گونه‌های مختلف‌ گیاهان دارویی‌ از جمله‌ زعفران، زیره سبز، خاکشیر و گل‌محمدی‌ ختمی‌، پنیرک، شیرین‌ بیان، کاسنی‌، آلوئه‌ ورا و گل‌ گاو زبان، همیشه‌ بهار، نعنا فلفلی‌، رزماری‌، اسطوخودوس، بابونه‌، سرخارگل‌ در خراسان رضوی‌ کشت‌ می‌شوند.

سطح زیر کشت گیاهان دارویی خراسان رضوی حدود ۳۳ هزار هکتار است

محمد میری دیسفانی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»؛ اظهار داشت: سطح زیر کشت گیاهان دارویی در استان خراسان رضوی در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ با توجه به بارندگی‌هایی که از ابتدای دی‌ماه داشتیم در محصولات دیم رشد قابل توجهی داشته است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۳۳ هزار هکتار سطح گیاهان دارویی کشت شده در استان خراسان رضوی است که عمده این گیاهان را گیاهان مرتعی و گیاهان دیم تشکیل می‌دهد، خاطرنشان کرد: عمدتاً این گیاهان شامل زیره سبز، آنغوزه، رزماری، گل محمدی و... است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به اینکه جایگاه استان در کشور از نظر تولید و سطح زیر کشت جزو استان‌های برتر در حوزه تولیدات دارویی هستیم، تصریح کرد: یکی از سیاست‌هایی که در دستور کار قرار گرفته، با توجه به محدودیت‌هایی که از نظر تأمین منابع آبی داریم، بحث بهینه‌کردن الگوی کاشت است.

گیاهان دارویی عمدتاً گیاهانی با نیاز آبی کم هستند

وی با تأکید بر اینکه محدودیت تأمین منابع آبی بخش کشاورزی را تهدید می‌کند، اذعان کرد: سیاست ما در سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی بحث توسعه کشت به سمت گیاهان کم آب طلب و دارای مزیت نسبی است که بتوانیم کشاورزی را در منطقه پایدار داشته باشیم و به‌نوعی اقتصاد کشور را ارتقاء دهیم.

میری با بیان اینکه خانواده گیاهان دارویی که از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار هستند از جمله محصولاتی است که می‌تواند در راستای این سیاست از آن استفاده کرد، عنوان کرد: عمده وابستگی این گیاهان به منابع آبی بسیار پایین است و نیاز آبی بسیار پایینی دارند و از آب‌های سطحی، روان آب‌ها و آب سبز می‌شود در راستای تولید این محصولات استفاده کرد.

مشتقات گیاهان دارویی ارزش‌افزوده بیشتری دارند

وی با اشاره به اینکه یکی از بحث‌هایی که باید در کنار تولید و توسعه باید مدنظر قرار دهیم، بحث توجه به واحدهای صنعتی و صنایع گیاهان دارویی است چرا که مشتقات این گیاهان به طور معمول ارزش‌افزوده بیشتری دارند، تشریح کرد: افرادی که به حوزه صنایع تبدیلی گیاهان دارویی علاقه‌مند هستند نسبت به تجارت خارجی گیاهان دارویی و مشتقات آن اقدام کنند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی همچنین در ادامه ابراز کرد: زنجیره گیاهان دارویی باید به طور کامل دیده شود و صرفاً به بحث تولید توجه صرف نداشته باشیم؛ بلکه باید به سایر زنجیره ارزش گیاهان دارویی توجه داشته باشیم تا بتوانیم حداکثر بهره‌وری اقتصادی در این صنعت داشته باشیم.

کاشمر جزو شهرستان‌های مطرح فراوری گیاهان دارویی است

وی با بیان اینکه استان خراسان رضوی از نظر واحدهای فراوری گیاهان دارویی جزو استان‌های برتر در کشور محسوب می‌شود، تأکید کرد: حدود ۲۵ واحد صنعتی بزرگ فراوری گیاهان دارویی در سطح استان خراسان رضوی داریم و شهرستان کاشمر نیز یکی از شهرستان‌های مطرح در حوزه فراوری گیاهان دارویی است.

میری با تأکید بر اینکه واحدهای خرد خانگی نیز در سطح استان فعالیت دارند که کار فراوری گیاهان دارویی را انجام می‌دهند، بیان کرد: شهرستان‌های مشهد، سبزوار و بردسکن جزو شهرستان‌های مطرح در حوزه تولید و فراوری گیاهان دارویی در سطح استان هستند.

افراد علاقه‌مند به گیاهان دارویی ابتدا باید بازار را محیا کنند

وی با اشاره به اینکه بازار گیاهان دارویی باید از طریق کشاورزی قراردادی اقدام شود و از افرادی که علاقه‌مند به حوزه گیاهان دارویی هستند تقاضا دارم ابتدا بازار را محیا کنند و بعد نسبت به کشت اقدام کنند، اظهار داشت: زنجیره‌های ارزش در حال حاضر مشغول به فعالیت هستند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: شهرستان‌هایی که قطب تولید گیاهان دارویی هستند شرکت‌های تعاملی و تشکل‌هایی دارند که نسبت به خرید گیاهان دارویی اقدام می‌کنند و در بحث صادرات این محصولات ورود پیدا کرده‌اند و ابتدا نسبت به عقد قرارداد و تأمین بازار اقدام شود و بعد اقدام به تولید محصول کنند.

در شرایط اقتصادی کنونی، استفاده از کوچک‌ترین ظرفیت در تک‌تک شهرستان‌های استان خراسان رضوی ضرورت ویژه‌تری یافته است، ظرفیتی که اگر به‌درستی مدیریت شود، مرهمی برای زخم‌های عمیق اقتصادی در استان خراسان رضوی خواهد بود.

درصورتی‌که مسیر درست و تعریف شده‌ای برای گیاهان داروی استان خراسان رضوی در نظر گرفته شود این منبع ارزشمند می‌تواند اشتغال و درآمدزایی بسیار خوبی برای استان به همراه داشته باشد.

انتهای خبر/