وقتی عسلویه‌ شرق کشور تلخی به جا می‌گذارد

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صبح‌ توس»؛ شهرستان خواف، یکی از مناطق استراتژیک استان خراسان رضوی، به واسطه وجود معادن عظیم سنگ‌آهن، به ویژه معدن سنگان، در سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین قطب‌های معدنی در شرق کشور تبدیل شده است به‌طوری‌که عنوان "عسلویه شرق کشور" را به خود اختصاص داده است؛ این معادن علاوه بر نقش کلیدی در تأمین مواد اولیه صنعت فولاد کشور، زمینه اشتغال‌زایی را نیز برای بخشی از نیروهای کار فراهم کرده‌اند، اما در سایه این توسعه اقتصادی، مشکلات جدی زیست‌محیطی، اجتماعی و زیرساختی بر سر راه زندگی مردم شهرستان خواف قرار داده است.

محیط‌زیست زیر بار سنگین معادن

اولین و شاید جدی‌ترین مطالبه مردم شهرستان خواف، رسیدگی به تبعات زیست‌محیطی ناشی از بهره‌برداری بی‌رویه از معادن سنگ‌آهن سنگان است؛ زیرا گردوغبار ناشی از انفجارها و فرآوری سنگ‌آهن، آلودگی شدیدی را در محیط ایجاد کرده است که سلامت مردم منطقه را به خطر انداخته است؛ همچنین بسیاری از ساکنان از بیماری‌های تنفسی و پوستی رنج می‌برند، در حالی که تا کنون اقدامات مؤثری برای کاهش این آلودگی‌ها صورت نگرفته است؛ از طرفی تخریب زمین‌های کشاورزی و کاهش منابع آب زیرزمینی به دلیل مصرف بی‌رویه آب در فرآیند استخراج و شست‌وشوی سنگ‌آهن، کشاورزی سنتی مردم را که اصلی‌ترین منبع معیشت آنها بوده، با بحران روبه‌رو کرده است.

یکی از شهروندان بخش سنگان شهرستان خواف در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صبح‌توس» با ابراز نارضایتی از وضعیت نامناسب زیست‌محیطی منطقه گفت: مشکلاتی که در اثر عدم تعهد به قوانین زیست‌محیطی توسط شرکت‌های معدنی در این شهرستان نمایان شده است مدت زیادی است که سلامتی مردم را به مخاطره انداخته است.

وی تصریح کرد: مشکلات تنفسی گسترده‌ای دامن‌گیر تعداد زیادی از ساکنان منطقه خواف شده‌است که موجب بروز بیماری‌هایی همچون آسم و برونشیت در سنین میان‌سالی شده است.

فشار سنگین معادن بر زیرساخت‌های شهری و روستایی

استخراج و انتقال میلیون‌ها تن سنگ‌آهن سالانه، نیازمند تردد هزاران کامیون و ماشین‌آلات سنگین در مسیرهای شهرستان است تا جایی که این موضوع به شدت جاده‌های بین‌شهری و روستایی خواف را فرسوده کرده و باعث افزایش تصادفات جاده‌ای شده است که علاوه بر آن، زیرساخت‌های عمومی مانند آب، برق و بهداشت نیز زیر فشار این فعالیت‌ها قرار گرفته‌اند.

بروز سوانح رانندگی در مسیر‌هایی مواصلاتی این شهرستان به امری پر تکرار تبدیل شده است تا جایی که طبق برسی‌های انجام شده در ماه‌ گذشته حدود ۱۰۶ فقره تصادف در این شهرستان به وقوع پیوسته است.

یکی از شهروندان شهر سلامی خواف در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صبح‌توس» ضمن اعتراض شدید نسبت به وضعیت فاجعه‌بار جاده‌های مواصلاتی شهرستان گفت: معادنی که در این شهرستان روزانه میلیاردها تومان درآمد داشته و مشکلات متعددی برای منطقه به‌وجود آورده است حداقل وظیفه‌ای که برای آنها متصور است ایجاد زیرساخت‌های مناسب جهت انتقال محموله‌های سنگ آهن به خارج شهرستان است تا موجب بروز حوادث رانندگی برای مردم بومی منطقه نشود‌.

وی با اشاره به حادثه تصادف شدید چند شب گذشته در محور رشتخوار- خواف گفت: سانحه برخورد خودروی سواری با تریلی موجب فوت یک خانواده چهار نفره شد که اگر زیرساخت‌های لازم فراهم بود این منطقه شاهد از دست دادن عزیزان خود در فاصله‌های کوتاه نمی‌شد.

توسعه ناپایدار و نبود سرمایه‌گذاری در منطقه

با وجود اینکه معادن سنگ‌آهن سنگان، درآمد قابل توجهی برای شرکت‌های بهره‌بردار و حتی دولت به ارمغان آورده‌اند، اما شهرستان خواف هنوز از مشکلات متعدد اقتصادی و توسعه‌ای رنج می‌برد، تا جایی که بسیاری از مناطق شهرستان همچنان از امکانات اولیه مانند آموزش، بهداشت و آب شرب سالم محروم هستند.

یکی از فعالان فرهنگی در این شهرستان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صبح‌توس» با اشاره به سطح محرومیت برخی مناطق این شهرستان گفت: برخی از روستاهای بخش قاسم آباد شهرستان خواف حتی از داشتن امکانات اولیه تحصیلی و فرهنگی محروم هستند.

وی افزود: روستاهایی وجود دارد که حتی از داشتن یک مدرسه دو کلاسه محروم مانده و با توجه به این حجم عظیم معادن در این منطقه، این مناطق مورد کم‌لطفی شدیدی قرار گرفته‌اند که لازم است در راستای تعهدات اجتماعی معادن نظارت دقیق‌تری صورت پذیرد.

آلودگی منابع آبی و بحران کشاورزی

کشاورزی، که زمانی یکی از پایه‌های اقتصادی شهرستان خواف محسوب می‌شد، به دلیل کاهش شدید منابع آبی در حال نابودی است، به طوری که برداشت‌های بی‌رویه آب برای فعالیت‌های معدنی، سطح آب‌های زیرزمینی را کاهش داده و کشاورزان را به مهاجرت و ترک زمین‌های خود وادار کرده است.

مردم شهرستان خواف، که بار توسعه معادن را بر دوش می‌کشند، انتظار دارند مسئولان به جای ارائه آمار و شعارهای بی‌عمل، گام‌های عملی و جدی برای کاهش مشکلات منطقه بردارند. ایجاد یک کمیته مستقل برای نظارت بر فعالیت‌های معدنی و پیگیری حقوق مردم، می‌تواند گامی مهم در این مسیر باشد.

اکنون  از مسئولان مرتبط در وزارت صمت، استانداری خراسان رضوی و دیگر نهادهای ذی‌ربط انتظار می‌رود که در برابر این مشکلات سکوت نکنند و پاسخگوی خواسته‌های به‌حق مردم خواف باشند، چرا که امروز زمان آن است که عدالت اقتصادی و اجتماعی در این منطقه محقق شود، پیش از آنکه آسیب‌های وارده جبران‌ناپذیر شود.

انتهای خبر/