سیاست راهبردی رژیم پهلوی تضعیف عشایر بود

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»، به نقل از «شبکه اطلاع‌رسانی راه دانا»،  عباس سلیمی نمین با اشاره به خبر کشف بمب باقی‌مانده از دوران پهلوی دوم در منطقه عشایری کهگیلویه و بویر احمد به بازخوانی توطئه‌های رژیم شاهنشاهی به عشایر و قبایل ایران پرداخت و گفت: برای درک این مسئله باید به گذشته رفت، در گذشته تاریخی، عشایر هم نقش بسیار مهمی در موضوع تمامیت ارضی و هم نقش مهمی در زمینه مسائل اقتصادی ایفا کردند.

وی بابیان اینکه عشایر هم‌زمان هم استقلال سیاسی را به‌شدت پاس می‌داشتند و هم تقویت اقتصاد کشور را در دست داشتند، ادامه داد: عشایر نیازهای مصرفی جامعه مانند لبنیات، گوشت، پشم و موارد متعددی دیگری از نیازهای ضروری را تأمین کرده و این‌گونه حفظ استقلال کشور را تقویت می‌کردند.

سلیمی نمین با اشاره به اینکه ورود بیگانگان به کشور مسائلی را در این زمینه رقم زد که باید آن را در تاریخ کشور لحاظ کرد، ادامه داد: سلطه انگلیس بر ایران به خاطر اینکه ایران می‌توانست امنیت هند را که تحت سلطه انگلیس بود مورد مخاطره قرار دهد، موجب شد که بیگانگان نسبت به عشایر ایرانی که عامل جلوگیری از نفوذ بودند به‌شدت حساس شوند.

وی بابیان اینکه مقاومت عشایر، اشغالگری را به‌شدت دچار مشکل می‌ساخت، تصریح کرد: وقتی انگلیسی‌ها خواستند هرات را از ایران جدا کنند تا مسیر ورود به هند به‌نوعی دشوار شود، راهی جز توطئه علیه عشایر نداشتند، هند برای انگلیس دریایی از ثروت بود درحالی‌که هنوز آن زمان نفت در ایران به دست نیامده بود، لذا ایران برای آن‌ها اهمیت چندانی نداشت به‌جز آنکه اگر به ایران دقت لازم را نداشتند، رقبای آن‌ها از طریق ایران نسبت به هند طمع می‌ورزیدند، ازاین‌رو حمله به جنوب ایران و اشغال آن را آغاز کردند تا هرات از ایران جداشده و نگرانی آن‌ها نسبت به دستیابی به هند کاهش پیدا کند.

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران با اشاره به اینکه بعد از اشغال جنوب ایران توسط انگلیسی‌ها این عشایر بودند که بدون کمک دولت مرکزی که به‌شدت تضعیف‌شده بود توانستند انگلیسی‌ها را به‌صورت خفت‌بار از ایران بیرون کنند، گفت: عشایر توانستند شرارت انگلیسی‌ها را در جنوب ایران دفع کنند.این مسئله باعث شد انگلیسی‌ها نسبت به عشایر غضب ویژه‌ای پیدا کنند و از آن‌ها عقده‌ای به دل بگیرند.

انگلیسی‌ها سرکوب عشایر را به رضاخان واگذار کردند
سلیمی نمین با اشاره به روی کار آمدن رضاخان در ایران بعد از کودتای انگلیس عنوان کرد: بعدازآنکه انگلیسی‌ها توانستند یک فرد مستبد را به‌عنوان عنصر موردنظر خود روی کار بیاورند، یکی از کارهایی که به رضاخان واگذار کردند مسئله سرکوب عشایر بود، عشایری که در نزدیک مرزهای زندگی می‌کردند و ضمن فعالیت‌های اقتصادی دفاع از تمامیت ارضی را نیز انجام می‌دادند بدون اینکه هزینه‌ای بر دولت مرکزی تحمیل کنند.

وی با اشاره به اینکه هر نیرویی که درصدد دست‌اندازی به ایران برمی‌آمد این عشایر بودند که شجاعانه در برابر آن ایستادگی می‌کردند، ادامه داد: ایستادگی عشایر در تاریخ ایران زبان زد است، ایستادگی امثال رئیسعلی دلواری‌ها زبان زد بود، اما انگلیسی‌ها توطئه کردند تا درنهایت با اجیر کردن یک مزدور داخلی توانستند او را از پای دربیاورند.

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران بابیان اینکه از زمان پهلوی اول سرکوب عشایر در ایران آغاز شد، تصریح کرد: رفتار پهلوی‌های دست‌نشانده در ایران با عشایر تأسف و تأثر هر ایرانی را برانگیخته می‌کند. عشایر را از جنوب به‌صورت قپانی می‌بردند، چوبی در آستین مردان عشایر می‌کردند تا دستانشان بدون حرکت بماند و می‌بستند تا هیچ کاری نتوانند بکنند، در فصل‌های نامناسب آن‌ها را کوچ می‌دادند تا دام‌هایشان تلف شود. همین باعث شد که عشایر به‌شدت به لحاظ اقتصادی ضربه بخورند، برخی هم که مقاومت می‌کردند با روش‌های نظامی سرکوب می‌شدند؛ مانند بمباران جنگ گچستان که به بهانه اصلاحات ارضی در منطقه کهگیلویه و بویر احمد اتفاق افتاد.

سلیمی نمین گفت: در خاطرات رزم‌آرا که در آن زمان یک افسر نظامی بود آمده است ما گریه می‌کردیم که چگونه دام‌های عشایر تلف می‌شد، اما مجبور بودیم حرف رضاشاه را گوش بدهیم.

وی با اشاره به اینکه انگلیسی‌ها دوست داشتند اقتصاد ایران وابسته باشد تا نقشی را که عشایر در اقتصاد کشور  داشت را از بین ببرند، ادامه داد: عشایر مانع وابستگی ما به لحاظ اقتصادی بودند، ضمن اینکه از تمامیت ارضی هم دفاع می‌کردند، بنابراین آنچه در ارتباط با ضدیت عشایر در تاریخ معاصر می‌بینیم برمی‌گردد به ضربه‌هایی که سلطه گران و زیاده خواهان جهانی از عشایر خوردند؛ بنابراین وجود آن‌ها را مغایر با منافع نامشروع خود در ایران می‌دیدند. البته گاهی هم عشایر به خاطر ظلمی که به آن‌ها روا می‌شد دست به توطئه می‌زدند.

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران با اشاره به اینکه قزاق‌ها بدترین ظلم‌ها را نسبت به عشایر مرتکب می‌شدند، گفت: قزاق‌هایی که رضاخان روی کار آورده بودند انسان‌های لااوبالی بودند که به نوامیس عشایر تعرض می‌کردند، عشایر را تحقیر می‌کردند؛ برخی عشایر ناگزیر به سمت کوه می‌رفتند و آن‌قدر می‌جنگیدند تا کشته شوند تا این نوع جنایات و تعرضات به نوامیس خود را تحمل نکنند.

سلیمی نمین بابیان اینکه ظلم جدی نسبت به عشایر در دوران پهلوی صورت گرفت، گفت: متأسفانه ما در این زمینه دارای مشکلات جدی هستیم، اگرچه بعد از پیروزی انقلاب تلاش‌های بسیاری برای احیا عشایر صورت گرفت و زمینه برای ییلاق و قشلاق آن‌ها فراهم شد تا اقتصاد آن‌ها رونق پیدا کنند، اما ضربه مهلک اقتصادی به عشایر در دوران پهلوی وارد شد. حتی در دوران پهلوی پنیر را از هلند وارد می‌کردیم.

عشایر قربانی نقض حقوق بشر در ایران
وی با اشاره به اینکه پهلوی‌ها عامل نقض آشکار حقوق بشر علیه عشایر ایران بودند، ادامه داد: در دوران تصدی رضاشاه جنایاتی را علیه عشایر مرتکب شدند که باورپذیر نیست. همان‌طور که پهلوی‌ها و متحدان بیگانه آن‌ها نسبت به تمام ملت ایران حقوق بشر را نقض کردند، در جریان جنگ جهانی، انگلیسی‌ها قحطی را در ایران ایجاد کردند که جنایات ناشی از آن غیرقابل‌تحمل بود.

وی افزود: در جنگ جهانی دوم هم جنایات زیادی علیه ایران صورت گرفت بااینکه ایران اعلام بی‌طرفی کرده بود، اما تعرضاتی صورت گرفت و هرجایی را که فکر می‌کردند مقاومتی در برابر هجومشان به ایران صورت گیرد را بمباران کردند، این اقدامات را عامدانه انجام می‌دادند.

سلیمی نمین با اشاره به‌ضرورت انجام اقدامات جدی در خصوص احقاق حقوق ازدست‌رفته ملت ایران توسط بیگانگان عنوان کرد: تلاش‌هایی در این زمینه صورت می‌گیرد درحالی‌که طرح اشغال ایران در جنگ دوم توسط انگلیسی‌ها اداره می‌شد حتی روس‌ها را به ایران کشاندند و این‌گونه بازهم به حقوق ایران تعرض شد، ازاین‌رو می‌توانستیم شکایات متقنی را دراین‌باره در مجامع جهانی مطرح کنیم.

کودتای 28 مرداد و مقاومت عشایر در برابر سلطه بیگانگان
مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران با اشاره به اینکه عشایر ایران بعد از کودتای 28 مرداد ازجمله کسانی بودند که در برابر سلطه بیگانه که از قصد داشت از طریق کودتا امیال خود را دنبال می‌کرد، مقاومت کردند، ادامه داد: مقاومت عشایر موجب شد که پهلوی دوم هم نسبت به آن‌ها اقداماتی را انجام دهد، به‌ویژه اینکه در قیام 15 خرداد برخی سران عشایر با امام همراه شده و اعلام همبستگی کردند.

وی با اشاره به اینکه رژیم پهلوی سران و بزرگان عشایر را به خاطر این مقاومت به‌شدت سرکوب کرد گفت: تنها یک نمونه آن پدر عبدالله شهبازی، پژوهشگر برجسته تاریخ است که ازجمله بزرگان عشایر بود و به دلیل مبارزه با رژیم پهلوی دستگیر و اعدام شد، این‌ها در درون عشیره‌هایشان طرفداران زیادی داشتند  که حکومت مرکزی تلاش می‌کرد آن‌ها را به‌شدت سرکوب کند.

سلیمی نمین بابیان اینکه در پیروزی انقلاب اسلامی هم عشایر نقش تأثیرگذاری داشت گفت: حتی پس از پیروزی انقلاب و زمانی که صدام به ایران تجاوز کرد آنجا هم عشایر در دفاع از تمامیت ارضی و خنثی کردن توطئه جداسازی خوزستان از ایران نقش جدی داشتند و اجازه ندادند این توطئه صورت گیرد.

وی با اشاره به اینکه اگر آمریکا و انگلیس و صهیونیست‌ها سرمایه‌گذاری کردند که جنگی را علیه ایران رقم زدند یکی از عوامل خنثی‌سازی این توطئه‌ها همواره عشایر بودند، تصریح کرد: اگر مقاومت عشایر نبود، دفاع از تمامیت ارضی سخت می‌شد، حسن عشایر زندگی در مرز بود ازاین‌رو می‌دانستند که چگونه می‌شود مقاومت کرد و به مهاجم ضربه زد چون سال‌ها هر عشیره‌ای در یک منطقه مرزی زندگی می‌کرد و این بهترین امکان برای مقاومت در برابر نفوذ بیگانگان به شمار می‌رفت.

مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران گفت: عشایر ایران همواره موی دماغ بیگانگان و عوامل روی کار آمده توسط آن‌ها بودند ازاین‌رو پهلوی به‌شدت نسبت به آن‌ها حساس و سیاست راهبردی آن‌ها تضعیف عشایر بود.

انتهای پیام/