انباشت نخاله‌های ساختمانی تهدید زیست محیطی در تربت‌جام

به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»؛ از سال‌های قبل تا به امروز، صنعت ساخت‌وساز یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی است که سالانه بخش بزرگی از سرمایه و منابع هر کشور را به خود اختصاص داده است.

انجام فعالیت‌های عمرانی و ساخت‌وساز امری الزامی و اجتناب‌ناپذیر است که باعث توسعه‌ وضعیت اجتماعی و اقتصادی می‌شود؛ اما درصورت عدم مدیریت صحیح فعالیت‌های عمرانی حجم عظیمی از پسماند‌ها تولید که عوارض عدم مدیریت صحیح این پسماند‌های عمرانی(نخاله‌های ساختمانی) تأثیر‌ات سوء زیادی بر محیط زیست خواهد گذاشت.

به دلیل چالش‌های زیست محیطی قرن حاضر توجه به مسائلی چون مصرف هوشمندانه منابع طبیعی، بهره‌‌وری در مصرف انرژی و کم کردن آلاینده‌های زیست محیطی دارای اهمیت است.

صنعت ساختمان به دلیل نقش برجسته در اقتصاد و حجم بالای برداشت از منابع طبیعی که تداوم آن باعث کمبود منابع طبیعی می‌شود، بایستی به لحاظ زیست محیطی مورد توجه ویژه قرار گیرد به‌علاوه پسماند‌های حاصل از این صنعت باعث معضالت زیادی از جمله آلودگی‌های محیط زیست، شده است.

بر اساس آمار‌های بین‌المللی، سهم صنعت ساخت‌وساز در آلودگی هوا ۳۲ درصد، در تغییرات اقلیمی 50 درصد، در آلودگی آب آشامیدنی 40 درصد است و 50 درصد از ضایعات دفن شده را تشکیل می‌دهد.

در پژوهشی جداگانه توسط انجمن ساختمان سبز آمریکا، صنعت ساختمان 40 درصد از کل انرژی در جهان را مصرف می‌کند؛ همچنین برآورد‌ها نشان می‌دهد که تا سال 2030 آلودگی ناشی از ساختمان‌های تجاری-صنعتی به میزان ۸. ۱ درصد افزایش خواهد یافت.

نگرانی‌ها درباره تأثیرات مخرب ساخت‌وساز به‌ویژه در بخش نخاله‌های ساختمانی رو به افزایش است چرا که این صنعت حدود نیمی از کل منابع استخراج شده از طبیعت را مصرف می‌کند و بیش از یک ششم (16/5درصد) از کل آب‌های شیرین جهان نیز برای مصرف در این صنعت برداشت می‌شود.

شهرستان تربت‌جام با بیش از 100 هزار نفر جمعیت نیاز به مسکن جدید و نیز با دارا بودن بافت فرسوده، حجم بالای ساخت‌وساز مجاز و غیرمجاز، همه ساله با حجم بالای از تولید پسماند‌های ساختمانی روبه‌رو است.

عدم مدیریت صحیح پسماند‌های عمرانی و رهاشدگی موضوع مدیریت این گونه پسماند‌ها در سال‌های گذشته، سبب گردیده است تا پسماندهای عمرانی به یکی از چالش‌های مدیریت شهری در شهر تربت‌جام تبدیل شود.

تشدید برخورد با تخلیه نخاله‌های ساختمانی در مکان‌های غیرمجاز

جواد دامن‌پاک رئیس اداره حفاظت محیط زیست تربت‌جام در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»؛ با بیان تشدید برخورد با تخلیه نخاله‌های ساختمانی در مکان‌های غیرمجاز، اظهار کرد: با هرگونه بی‌توجهی به آلودگی زیست محیطی از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی در مناطق مختلف شهرستان از طریق طرح موضوع در محاکم قضایی برخورد می‌شود.

وی تصریح کرد: براساس ماده ۱۶ و ۲۰ قانون مدیریت پسماند، تخلیه پسماندها در محیط شهری و بین شهری تخلف است و متخلفان به حداکثر میزان مجازات محکوم می شوند و طبق ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی هر اقدامی که موجب تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود مشمول مجازات است.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست تربت‌جام بیان داشت: درحال حاضر و براساس آخرین پایش انجام شده در روز پنجشنبه 8 فروردین ماه 1403 مجموعاً در 22 نقطه حاشیه‌شهر تربت‌جام نخاله‌ها تخلیه که بر اساس محاسبات انجام شده در خوشبینانه‌ترین حالت سطحی حدود 54 تا 60 هکتار در اطراف شهر را نخاله‌ها پوشانده است.

دامن‌پاک در ادامه بیان داشت: با وخیم شدن وضعیت پراکندگی نخاله‌ها در حاشیه شهر، پیگیری‌های شورای مدیریت بحران شهرستان، پیگیری‌های کارگروه پسماند و به‌ویژه ورود دادستان محترم شهرستان تربت‌جام موضوع نخاله‌ها با محوریت فرمانداری چندین جلسه و بازدید میدانی از سوی اعضاء کارگروه پسماند شهرستان برگزار و نهایتاً اعضاء کارگروه برای رفع مشکل و به صورت موقت با تخلیه نخاله‌ها در محور تربت‌جام–باخرز و داخل مسیل قدیمی و متروکه حاشیه روستای باغسنگان سفلی موافقت کردند؛ هرچند که به دلیل نزدیکی به شهر، بخشی از شهروندان متخلف همچنان به انتقال و تخلیه نخاله درمکان مذکور اقدام می‌نمایند.

وی در ادامه بیان داشت:  درعین حال در کارگروه پسماند شهرستان مصوب گردید که شهرداری تربت‌جام نسبت به شناسایی و معرفی محل جدید و منطبق با ضوابط و به صورت بلند مدت چاره‌اندیشی نماید که درطول دو ماه گذشته با توجه به این که شهرداری تربت‌جام با شخصی به نام الله‌دادی وارد مذاکره شده و نسبت به واگذاری 1/5 هکتار اراضی نامبرده به شهرداری توافق صورت گرفته و خود وی نیز در کل روز بر روند تخلیه نخاله‌ها در محورهای مواصلاتی منتهی به محل فعلی نظارت می‌نماید، از حجم تخلیه نخاله‌ها در حاشیه جاده کمربندی کاسته شده است؛ این تجربه موفق شهرداری مبنی بر نظارت اراضی حاشیه شهر با به کارگیری نیروی انسانی می‌تواند در سایر قسمت‌های شهر نیز تکرار گردد که مسلماً نتایج بسیار بهتری از وضع موجود خواهد داشت.

بهانه جویی از سوی دستگاه‌های متولی قابل قبول نیست

مهدی رجبی معاون فرماندار تربت‌جام در گفتگو با خبرنگار ما با انتقاد از تخلیه‌‌کنندگان غیر مجاز نخاله‌های ساختمانی در حاشیه شهرستان تربت‌جام، اظهار کرد: تخلیه غیرمجاز نخاله‌های ساختمانی تهدیدی جدی برای محیط زیست است؛ برخورد قاطع و قانونی در انتظار تخلیه‌کنندگان نخاله‌های ساختمانی در حاشیه‌شهر است.

وی تصریح کرد: ساماندهی نخاله‌های ساختمانی در سطح شهرستان از وظایف شهرداری است و باید خودروهای حمل نخاله تحت نظارت و کنترل شهرداری باشد.

معاون فرماندار تربت‌جام بیان داشت: بهانه‌جویی از سوی دستگاه‌های متولی قابل‌قبول نیست و هر یک آن‌ها در خصوص عدم رعایت قوانین موظف به معرفی متخلفان به دستگاه قضایی هستند.

رجبی خاطرنشان کرد: معمولاً نخاله‌های ساختمانی در حاشیه شهرستان توسط ‌پیمانکاران یا افراد ثالثی که بابت جابه‌جایی این نخاله‌ها هزینه‌ای را دریافت می‌کنند، تخلیه می‌شود.

وی در ادامه با اشاره به اینکه ‌پیمانکاران عمرانی و ساختمانی یا افرادی که در ساخت‌وسازها نقش دارند به‌صورت مستقیم در بخش بارگیری و تخلیه نخاله‌ها دخالت ندارند، بیان داشت: معمولا حمل‌وانتقال نخاله‌های ساختمانی به محل دفع مجاز به ‌پیمانکاران یا اشخاص ثالثی واگذار می‌شود اما متأسفانه این افراد به‌جای انتقال این نخاله‌ها به محل‌های دفع مجاز، اقدام به تخلیه آن‌ها در حاشیه شهرستان می‌کنند.

معاون فرماندار تربت‌جام اظهار داشت: متاسفانه در حوزه مدیریت پسماند تا به حال آن طور که باید کار نشده و بسیاری از شهروندان حتی پسماندهای ویژه را نمی‌شناسند، در حالی که برای داشتن یک شهر سالم با محیط زیستی پاک داشتن آگاهی آحاد جامعه در این زمینه الزامی است. 

رجبی در پایان بیان داشت: با توجه به همین امر از شهروندان و دوستداران محیط زیست خواستاریم تا در صورت مشاهده هرگونه اقدامی که موجب نازیبایی منظر شهری می‌شوند تصویر خودرو را ثبت و با سامانه ۱۳۷ معاونت خدمات شهری اطلاع دهند تا در راستای بررسی و رفع آن اقدام شود.

امکان بالقوه بیماری سالک در کانون‌های پراکندگی نخاله‌ها در حاشیه شهر

فاطمه خداپرست کارشناس بهداشت محیط نیز در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»؛ اظهار کرد: نخاله‌های ساختمانی زیستگاهی برای پشه‌های خاکی هستند که پشه‌های خاکی،عامل بیماری سالک را از جوندگان و سگ‌های ولگرد دریافت و آن را به انسان انتقال می‌دهند؛ وجود پشه‌های خاکی در محل تجمع نخاله‌های ساختمانی درحقیقت چرخه انتقال بیماری سالک را تکمیل می‌کند.

وی تصریح کرد: از دیگر معضلات زیست محیطی مخرب نخاله‌های ساختمانی تاثیر آن برسفره‌های آب زیرزمینی است؛ درصورتیکه دفن این نخاله‌ها با استانداردهای مناسب انجام نشود،امکان نشت موادخطرناک به سفره‌های آب زیرزمینی وجود دارد؛ چرا که دراثر بارش باران شیرابه حاصل از نخاله‌ها می‌تواند با نفوذ به اراضی موجب آلودگی سفره‌های آب زیرزمینی شود.

این کارشناس بهداشت محیط در ادامه بیان داشت: آگاهی و اطلاع‌رسانی درخصوص مخاطرات بهداشتی و زیست‌محیطی عدم مدیریت صحیح پسماندها و به ویژه نخاله‌ها توسط ارگان‌های متولی همچون شهرداری، دانشکده علوم پزشکی، محیط زیست و جلب مشارکت مردمی در این خصوص می‌تواند کمک شایانی به عدم تخلیه نخاله‌ها در نواحی غیرمجاز نماید.

خداپرست در پایان خاطرنشان کرد: تخلیه نخاله در داخل و اراضی پیرامون شهرتقریباً در همه جهت‌های جغرافیایی پراکنده شده است؛ با توجه به اینکه شهر تربت‌جام در طول ماه‌های خرداد تا شهریور در معرض بادهای صدو بیست روزه سیستان می‌باشد و علاوه بر این بادهای غالب و محلی متعددی در جهت‌های مختلف درطول سال وجود دارد این نخاله‌های پراکنده در سطح شهر به عنوان کانون تولید گرد و غبار به شمار می‌روند و بالقوه می‌توانند درکاهش کیفیت هوا تاثیرگذار باشند.

علت تولید پسماندهای عمرانی افزایش جمعیت و نیاز به ساخت مسکن و گسترش اجرای پروژه‌های عمرانی مورد نیاز جمعیت شهرها و همچنین تخریب و بازسازی ساختمان‌ها و پروژه‌های عمرانی است که همه این فعالیت‌ها؛ سبب ایجاد پسماندهای عمرانی می‌گردد؛ همچنان که پیشتر عنوان شد، انجام فعالیت‌های عمرانی و ساخت‌وساز امری الزامی و اجتناب‌ناپذیر است که باعث توسعه‌ وضعیت اجتماعی و اقتصادی می‌شود؛ اما نکته مهم این است که در صورت عدم مدیریت صحیح فعالیت‌های عمرانی حجم عظیمی از پسماندها تولید که عوارض عدم مدیریت صحیح این پسماندهای عمرانی (نخاله‌های ساختمانی )تاثیرات سوءزیادی بر محیط زیست خواهد گذاشت.

انتهای خبر/