آیین «تنگلوسوری یا چشمارو» در نیشابور

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»؛ کشور عزیزمان ایران مهد آیین‌ها و سنت‌های بسیاری است که این آیین‌ها در جای‌جای این سرزمین کهن رخ‌نمایی می‌کند، چهارشنبه‌سوری نیز یکی از سنت‌هایی است که از نیاکان ما برجای‌مانده است و همه ساله در شب چهارشنبه آخر سال این آیین در نقاط مختلف کشور برگزار می‌شود. یکی از آیین‌های سنتی و اصیل شهر تاریخی نیشابور در شب چهارشنبه آخر سال به «تنگلوسوری یا چشمآرو» معروف است که باگذشت زمان همچنان در برخی از روستاهای نیشابور برگزار می‌شود.

مهدی کوثری  در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»؛ اظهار داشت: آیین «تنگلوسوری» یا کوزه شکستن که در کتاب اسرارنامه عطار نیشابوری از آن «چشمآرو» یاد شده است به زمان عطار نیشابوری این عارف و شاعر نامی کشورمان بازمی‌گردد.

وی ادامه داد: در عرف و فرهنگ عامه مردم و در منطقه تاریخی نیشابور رسم است که به اسفندماه، ماه نوروز می‌گویند؛ یعنی ماهی که مردم برای حضور در جشن پرشکوه نوروز آماده می‌شوند و کارهای نوروز مانند تهیه شیرینی، رخت و لباس نو، مرمت یا تعویض وسایل خانه و گل‌آرایی منازل را انجام می‌دهند تا اینکه به چهارشنبه آخر سال می‌رسند و جشنی در این شب برگزار می‌شود که به نام «تنگلوسوری یا چشمآرو» معروف است. 

مسئول دفتر شبکه پاسداری از میراث ناملموس در دفتر نیشابور ادامه داد: در آخرین چهارشنبه آخر سال معمول است که زنان خانواده کوزه‌هایی که در طول سال از آن استفاده می‌کردند و حالا به علت ایجاد رسوبِ لای آب از کیفیت آن کاسته شده و دیگر آب را سرد نگه نمی‌دارد و قابل‌استفاده نیست را جایگزین کوزه‌ای جدید می‌کنند.

کوثری بیان داشت: البته کوزه قدیمی به این شکل از بین می‌رود که  بانوان داخل این کوزه‌ها را پرازآب کرده و مقداری نمک، زغال و چند سکه داخل آن می‌اندازند که هر کدام از این موارد نماد یک چیز است. نمک نماد دورکردن چشم‌شور از زندگی است زغال نماد این است که سیاهی‌ها را از زندگی دور می‌کند و با ریختن سکه نیز بلاها از زندگی دور می‌شود. سپس بانوان راهی پشت‌بام شده و از بالای پشت‌بام، کوزه‌ها را به داخل کوچه پرت می‌کنند، به امید اینکه کوزه جدیدی جایگزین کرده و با وسایل جدیدی که منزل را با آن آراسته‌اند برای حضور در سال جدید آماده شوند.

وی گفت: بانوان هم‌زمان با پرتاب‌کردن کوزه‌ها از پشت‌بام، این شعر را زمزمه می‌کنند درد و بلای خَنَمَه ره /رِختِم دمون کوچَمَه) یعنی تمام دردها، مصیبت‌ها، کثیفی‌ها و بلاها را از خانه جمع کرده و دور می‌ریزیم و خود را برای جشن نوروز، جشنی پر از شادی و پر از شهد و شیرینی نوروز باستانی آماده می‌کنیم.

کوثری با اشاره به اینکه تنگلو به لهجه نیشابوری به معنای کوزه گلوتنگ است، بیان داشت: آیین «تنگلوسوری» در سال ۱۳۹۵ تحت عنوان میراث معنوی در فهرست آیین کهن ملی به ثبت رسیده است.

وی خاطرنشان کرد: پاسداشت این آیین کهن می‌تواند جایگزین رسوماتی شود که برخی از جوانان در چهارشنبه آخر سال به‌اشتباه آن را انجام می‌دهند و باعث ایجاد حوادث ناگواری برای خود و خانواده‌هایشان می‌شوند.

انتهای خبر/