لطفاً جامعه را نکُشید!

به گزارش گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»؛ یکی از تکان‌دهنده‌‌ترین روایات امیرالمؤمنین علیه‌السلام این روایت است: «مَن تَرَكَ إنكارَ المُنكَرِ بقَلبِهِ و يَدِهِ و لِسانِهِ فهُوَ مَيِّتٌ بَينَ الأحياءِ! كسى كه در برابر منكر با دل و دست و زبان خويش اعتراض نكند، او مرده‌اى است در ميان زندگان!»

این «مرگ هویتی» وقتی فرد اجتماع را به کام خود فرو برد، نوبت به پدیده‌ شومی به نام «مرگ اجتماعی» می‌رسد که به‌سرعت دامن جامعه را خواهد گرفت؛ همان‌ بلای خانمان‌سوزی که غرب را به پرتگاه نابودی کشانده‌ است.

از صدر اسلام تاکنون دو دسته بوده‌اند که با بیان و بنان خود، خواسته یا ناخواسته جامعه را به سمت «مردن» سوق‌ داده‌اند: دسته‌ نخست کسانی‌ که «گوهر درخشان نقد» را در تضاد با منافع اقتصادی و سیاسی و حزبی خودشان می‌دیدند: «ملأ قوم» یا همان افراد چشم پُرکن در هر صنف و طبقه‌، بخش مهمی از این دسته هستند؛ از اصحاب زر و زور گرفته تا جلوداران فساد و تباهی که نه‌تنها به دیگران اجازه‌ نقد نمی‌دادند، بلکه غالباً خود را محور راستی و درستی و تدبیر می‌دیدند!

اما خطرناک‌تر از این قوم، آنانی‌اند که تعصباتِ هوادارانه‌‌شان از «ملأ قوم»، باعث می‌شود تا هیچ عیبی در بزرگان خود نبینند، یا اگر دیدند، ناجوانمردانه کتمانش کنند و سوگ‌مندانه‌تر آن که، «نقد منصفانه و مشفقانه»‌ دیگران را بدون کمترین انصاف و درایت و تقوا با غوغایی مثال‌زدنی لگدمال کنند! 

این افراد که غالباً تحت حمایت زرمداران و زورمدارن‌اند، غیر از آن که سروصدای فراوانی دارند، در خاموش‌ کردن «نقد منصفانه و مشفقانه» دلسوزان، کمترین تردیدی به خود راه نمی‌دهند!

اما دسته‌ دوم کسانی هستند که به‌خاطر مبانی ناقص‌شان در دین‌داری و صبر اندک‌شان در مسائل اجتماعی و دوری‌شان از اندیشه‌های «امام‌ جامعه»، با غیظی فراوان و با عجله‌ای مثال‌زدنی، «غیر خود» را به «تازیانه‌ نقدی تخریب‌گونه» می‌نوازند؛ این دسته هر چند بسیار اندک‌اند اما همچون دسته‌ نخست و البته به‌گونه‌ای دیگر خود را مدار حق می‌دانند که باید همگان چون آنان بیاندیشند و سخن بگویند و دین‌داری کنند!

این دسته که غالباً میان‌شان نفوذی‌های ظاهرالصلاح کم نیستند، با گفتارها و رفتارهای خارج از چارچوب‌های عقلی و دینی و بدون در نظرگرفتن مصالح عمومی جامعه، بهانه‌های بیشتری به هوادارانِ پرسروصدای دسته‌ی نخست می‌دهند تا در یک همکاری پلید و تفاهمی نانوشته، ابتدا دهان «نقادان منصف و مشفق» را ببندند و آنگاه در سکوت مرگبار جامعه، گلوی‌شان را آنقدر بفشارند تا قالب تهی کنند!

چه باید کرد؟

۱) عبرت‌ گرفتن از جوامعی که وقتی «نقد» را کشتند، خود نیز به مسلخ «مرگ ناگهانی» رفتند.

۲) نترسیدن و نترساندن از «نقد منصفانه و مشفقانه‌ای» که نیاز حیاتی جامعه است.

۳) دوری‌ کردن در ساحت اندیشه و عمل، از هواداران پرسروصدای دسته‌ نخست و کم‌مایه‌های متعصب دسته‌ دوم و نهراسیدن از آزارهای آنان.

۴) تکریم و تعظیم نقدکنندگانی که خیرخواهانه و آگاهانه و دلسوزانه، در پی تداوم «حیات اجتماعی» هستند.

۵) تبیین و تقدیر شجاعانه‌ نکات مثبتی که در افراد یا مجموعه‌های غیرهمسو دیده می‌شود.

۶) توجه تام‌ و تمام به کلمات انسان‌ساز و جامعه‌سازِ «قرآن و مصلحان بزرگ تاریخ» پیرامون «نقد» به عنوان مهم‌ترین «ضرورت اجتماعی».

امام‌ خامنه‌ای به‌عنوان والاترین مصداق منتقدان منصف و مشفق می‌فرمایند: «من مردم عزیزمان را به بی‌تفاوتی دعوت نمی‌کنم، به نظارت‌ نکردن دعوت نمی‌کنم؛ آن‌ها را به اهتمام در مسائل اساسی کشور دعوت می‌کنم؛ امّا اصرار می‌کنم که برخوردها نه از سوی مردم نسبت به مسئولان و نه از سوی مسئولان نسبت به منتقدان، تخریبی نباید باشد؛ نه تحقیر باشد، نه اهانت باشد.» ۱۳۹۴/۰۱/۰۱

انتهای خبر/