ثبت تعزیه‌خوانی روستای کاریزنوی تربت‌جام در تقویم گردشگری

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی«صبح توس»؛ سوگواری‌های نمایشی در دوره صفویان در ایران به وجود آمد و شاعران آن دوره به همت دربار قاجار محافلی شکل دادند و در آن محافل با توجه به موضوعات مختلف به سرایش شعر پرداختند به‌طوری‌که تعزیه از دل همین محافل ادبی دوره قاجار شکل گرفت.

شکل‌گیری تعزیه در روستاها و شهرهای دیگر بر اساس کپی‌برداری از تعزیه‌های اجراشده در دربار قاجار بود چراکه خوانین و حکامی که به دربار قاجار راه داشتند با تماشای این هنر به کپی‌برداری و اجرای آن در مناطق تحت تسلط خود پرداختند و این‌گونه باعث گسترش تعزیه شدند؛ نمایش تعزیه در اوایل انقلاب به هنر مردمی تبدیل شد؛ هنری که توسط مردم برای خود مردم اجرا می‌شد؛ هدف از برگزاری این‌گونه مراسم‌ها زنده نگه‌داشتن قیام عاشورا است تا نسل به نسل این رویداد به آیندگان منتقل شود.

تعزیه این آیین آیینه‌ای است از تاریخ ایمان و هنر مردمی

تعزیه این آیین آیینه‌ای است از تاریخ ایمان و هنر مردمی که قرن‌هاست در دل‌سوختگان اهل‌بیت(ع) جریان دارد؛ نمایش واقعه عاشورا مدح شهیدان و تصویرسازی از مظلومیت و فداکاری در قالب تعزیه نه‌تنها مخاطب را با فرهنگ شهادت آشنا می‌کند بلکه زمینه‌ای برای انتقال عمیق مفاهیم ایمانی؛ اخلاقی و اجتماعی به نسل‌های جدید فراهم می‌آورد.

از نیشابور تا نهاوند؛ از تفرش تا لرستان؛ تعزیه‌خوانی با لهجه‌ها؛ روایت‌ها و سبک‌های مختلف اجرا شده و همچنان زنده است؛ اما در سایه تحولات سریع اجتماعی و فرهنگی و کم‌رنگ شدن بعضی از سنت‌ها خطر فراموشی یا تحریف این میراث گران‌بها بیش از گذشته احساس می‌شود؛ در بسیاری از مناطق نسخه‌های اصیل تعزیه رو به زوال رفته‌اند؛ تعزیه‌خوانان پیشکسوت در حال خاموشی‌اند و نسل جدید کمتر با این آیین آشنایی دارد.

تعزیه‌خوانی میراثی زنده از ایمان و هنر مردمی که باید حفظ شود

در چنین شرایطی ثبت رسمی تعزیه‌خوانی در فهرست میراث فرهنگی ناملموس نه فقط اقدامی نمادین بلکه ضرورتی برای حفظ و تقویت این گنجینه تاریخی است؛ با این ثبت امکان حمایت‌های حقوقی؛ آموزشی و مالی از فعالان این حوزه فراهم می‌شود نسخه‌های مکتوب و شفاهی تعزیه گردآوری شده و آموزش نسل جدید بازیگران و نویسندگان آیینی با حمایت نهادهای فرهنگی و آموزشی میسر می‌گردد.

از سوی دیگر ثبت و معرفی تعزیه می‌تواند به تقویت دیپلماسی فرهنگی ایران در جهان بینجامد؛ هنر آیینی تعزیه با ساختاری منحصر به‌فرد و بار معنایی غنی ظرفیت جذب مخاطب جهانی را دارد؛ چرا که در روزگار آشوب و تهی‌شدن معنا از نمایش‌های مدرن تعزیه روایت‌گر جهانی پرشور از ایمان؛ عدالت و ایثار است.

توجه دوباره به تعزیه‌خوانی نوعی بازگشت آگاهانه به ریشه‌های فرهنگی ایران است؛ فرصتی برای احیای هنر بومی؛ تقویت همبستگی اجتماعی و احیای مراسم‌های آیینی که نسل‌ها در دل مردم جاری بوده‌اند؛ آنچه امروز به تعزیه جان می‌دهد نه فقط هنر بازیگر و ضرب آهنگ سنج و دمام بلکه اشک‌های تماشاچی است؛ اشکی که در کوچه‌ها و میدان‌های کوچک روستاها تا بزرگ‌ترین حسینیه‌های کشور به احترام یاد امام حسین(ع) و یارانش جاری می‌شود.

تعزیه هنوز زنده است

اگر امروز دستمان را به ثبت و صیانت این میراث نرسانیم فردا باید آن را در قاب عکس‌ها و خاطرات جست‌وجو کنیم؛ تعزیه هنوز زنده است هنوز مخاطب دارد هنوز روایت می‌کند و تا زمانی که «حسین حسین» از دهان تعزیه‌خوانان بلند است فرهنگ عاشورا در جان این سرزمین جاری خواهد بود.

کاریزنو نام روستایی در بخش بالاجام از توابع شهرستان تربت‌جام است که در مسیر ارتباطی بین شهر فریمان تا تربت‌جام و دسترسی به مرکز استان قرار دارد و طی یک دهه گذشته موفق شده سوگواری تعزیه را در سطحشهرستانی  برگزار کند.

ثبت آئین عاشورایی تعزیه خوانی روستای کاریزنو تربت‌جام

فرامرز صابرمقدم رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری تربت‌جام‌ در گفتگو با خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی«صبح توس»؛ با بیان ثبت تعزیه خوانی روستای کاریزنو در تقویم گردشگری؛ اظهار کرد: همزمان با فرارسیدن ماه محرم گواهینامه ثبت آئین عاشورایی تعزیه خوانی روستای کاریزنو تربت‌جام در روزشمار تقویم رویدادهای گردشگری مذهبی کشور صادر شد.

وی تصریح کرد: رویداد تعزیه خوانی عاشورایی روستای کاریزنو به عنوان یکی از بزرگترین اجتماعات مذهبی شهرستان تربت‌جام که در هفدهم اردیبهشت ماه 1404 به شماره  104101071در فهرست رویدادهای گردشگری جمهوری اسلامی ایران به ثبت رسیده همه ساله از شب تاسوعای حسینی تا روز عاشورا به مدت سه روز با حضور خیل عزاداران مردم روستای کاریزنو و دیگر مناطق شهری و روستایی به صورت متمرکز برگزار می‌گردد.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری تربت‌جام‌ بیان داشت: با ابلاغ سیاست‌های ثبت رویدادها در تقویم گردشگری از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به منظور تحقق موضوع ساماندهی و حرفه‌ای سازی گردشگری رویداد در حال شناسایی؛ مستندسازی و تهیه پرونده مهمترین مناسبت‌های فرهنگی مذهبی با قابلیت گردشگر پذیری شهرستان تربت‌جام هستیم.

تعزیه نه فقط یک نمایش مذهبی بلکه بخش جدانشدنی از هویت فرهنگی و دینی مردم ایران است

صابرمقدم در ادامه خاطر نشان کرد: تعزیه نه فقط یک نمایش مذهبی بلکه بخش جدانشدنی از هویت فرهنگی و دینی مردم ایران است با توجه به اهمیت رویدادهای گردشگری تربت‌جام‌ و اقبال عمومی به این موضوعات ناملموس ثبت این ارزش‌های فرهنگی؛ مذهبی بویژه در تقویم رویدادهای گردشگری و در فهرست آثار ملی در اولویت برنامه‌ها قرار دارد.

وی در پایان بیان داشت: با ابلاغ سیاست‌های ثبت رویدادها در تقویم گردشگری از سوی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی این اداره به منظور تحقق موضوع ساماندهی و حرفه‌ای سازی گردشگری رویداد پرونده مهمترین مناسبت‌ها و رویدادهای فرهنگی و گردشگری تربت‌جام را طبق دستورالعمل در سه سطح استانی؛ ملی و بین‌المللی پس از تکمیل مدارک مورد نیاز به دبیرخانه ثبت رویدادهای گردشگری ارسال خواهد کرد رویدادهای پیشنهادی پس از طرح در کمیته استانی با توجه به شاخص‌های سطح‌بندی رویدادها از جمله وجود ریشه عمیق رویداد در فرهنگ و هویت ملی در شورای ثبت تقویم گردشگری ارائه می‌شود.

انتهای خبر/