مدیریت بحران یا بحران مدیریت!

هاشم سجادی فر فعال اجتماعی در یادداشتی نوشت؛ مدیریت بحران، کلیه اقدامات مربوط به پیشگیری و مدیریت ریسک، سازمان‌دهی و مدیریت منابع موردنیاز در پاسخ به بحران است؛ مدیریت بحران علمی کاربردی است که به‌وسیله مشاهده سیستماتیک بحران‌ها و تجزیه و تحلیل آن‌ها، در جستجوی یافتن ابزاری است که به‌وسیلهٔ آن‌ها بتوان از بروز بحران‌ها، پیشگیری نمود یا در صورت بروز آن در خصوص کاهش اثرات بحران آمادگی لازم امدادرسانی سریع و بهبودی اوضاع اقدام نمود. بحران‌ها اعم از طبیعی و غیرطبیعی عموماً غیرقابل‌پیش‌بینی هستند و نمی‌توان زمان و محل دقیق برای وقوع آن تعیین نمود. بحران‌ها معمولاً آسیب‌های جانی، مالی، تهدیدات، خطرها و نیازهای تازه‌ای را به وجود می‌آورند؛ در وضعیت بحران مدیران و جامعه با غافلگیری و محدودیت زمان و اطلاعات ناقص مواجه می‌شوند؛ در چنین شرایطی فرآیند مواجهه و مداخله در بحران و سالم‌سازی بعد از وقوع بحران را مدیریت بحران می‌گویند. اساساً امروز به دلیل پیش‌بینی‌های علمی و ماهواره‌ای زمان و شدت بارش‌های کوتاه و بلندمدت قابل پیش‌بینی است از سویی نقاط آسیب‌زا شهرها و روستاها و بافت‌های فرسوده نیز مشخص هست لذا برودت هوا یا بارش‌های سیل‌آسا پیش‌بینی پذیر بوده و در حوزه تعریف بحران قرار نمی‌گیرند مگر آنکه تمهیدات و هشدارهای لازم را شوخی قلمداد کنیم! اگر گزارشات مربوط به خروج کشور از خشک‌سالی و ورود به دوره ترسالی را بپذیریم امروز باید شکرگزار بارش‌های رحمت الهی باشیم و با تمهیدات لازم از این نعمت خدادادی بهره‌مند گردیم و با کفران نعمت آن را به نقمت مبدل نسازیم. استان خراسان رضوی به دلیل موقعیت زمین‌شناسی و اقلیم متنوع از استان‌های در معرض بلاهای طبیعی مانند زلزله، سیل، رانش زمین قرار داشته است. سؤال اساسی اینجاست که به‌رغم پیش‌بینی پذیر بودن شرایط اقلیمی و وضعیت بافت‌ها فرسوده در خراسان رضوی متولیان مدیریت بحران در استان چه اقدامات سیستماتیک کوتاه، میان و درازمدتی را جهت پیشگیری از بحران‌ها انجام داده‌اند؟ و چرا درزمان وقوع بحران و به ناچار در فاز کاهش آسیب به یاد مدیریت بحران افتاده و با بحران مدیریت روبرو می‌شویم؟ طی سال گذشته چه تمهیداتی در مناطق پربارش اندیشیده‌ایم؟ برای حفظ ابنیه تاریخی در معرض خطر چه مرمت‌های صورت گرفته است؟ خروجی جلسات و اعتبارات ستادهای بحران در شهرستان‌ها و استان چه بوده است و چه تعداد تیم مردمی را بسیج نموده‌اند؟ و بسیاری از سوالاتی که در بحران‌ها مکرراً تکرار و تجربه شده است. علی‌الظاهر به‌رغم اعتبارات و تشکیلات و چارت‌های روی کاغذ هنوز ستادهای مدیریت بحران خروجی کامل و مؤثری در حوزه پیشگیری و علاج واقعه قبل از وقوع ندارند و عمدتاً از تغرف جامع مدیریت بحران فاز حین و بعد از بحران را انتخاب نموده‌اند هرچند باید پذیرفت پیشگیری در حوزه مدیریت بحران همانند پیشگیری در حوزه سلامت و آسیب‌ها نیازمند هم‌افزایی بین بخشی است؛ که شوربختانه به‌جز در گروه‌های مردمی و نیروهای مسلح جز حلقه‌های مفقوده در نگرش‌های مدیریتی دستگاه‌های اجرایی است؛ امید آنکه خروجی تشکیلات و سازمان مدیریت بحران بیش از گذشته مؤثر و موجب اطمینان شهروندان از هر بلایی گردد. انتهای پیام/