روایتی از روزی که خرمشهر دوباره متولد شد

به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»، به نقل از شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ سوم خرداد، نامی آشنا در حافظه تاریخی ملت ایران است؛ روزی که خرمشهر، پس از ۵۷۸ روز اشغال، با عملیات غرورآفرین «بیت‌المقدس» به آغوش میهن بازگشت. این روز نه‌فقط یک نقطه عطف در جنگ هشت‌ساله، بلکه نمادی از ایستادگی، همبستگی و پیروزی اراده ملت بر ماشین جنگی دشمن بود. 

خرمشهر چگونه اشغال شد؟

خرمشهر، بندری راهبردی در جنوب غرب کشور، از نخستین اهداف رژیم بعث عراق در تهاجم گسترده شهریور ۱۳۵۹ بود. پس از مقاومت جانانه رزمندگان و مردم، این شهر در ۴ آبان ۱۳۵۹ به اشغال نیروهای دشمن درآمد. اشغال خرمشهر با تبعات روانی، سیاسی و نظامی عمیقی همراه بود؛ از کاهش روحیه در جبهه‌های داخلی تا بهره‌برداری تبلیغاتی وسیع بغداد در محافل بین‌المللی.

عملیات بیت‌المقدس؛ آغاز بازپس‌گیری غرور ملی

عملیات بیت‌المقدس که از ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ آغاز شد، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین عملیات‌های کلاسیک در جنگ ایران و عراق شناخته می‌شود. حضور گسترده نیروهای ارتش، سپاه، بسیج و جهادگران در کنار تاکتیک‌های پیچیده و نوآورانه موجب شد تا در سوم خرداد همان سال، خرمشهر به‌طور کامل آزاد شود.

در این عملیات، حدود ۱۹ هزار اسیر عراقی به دست نیروهای ایرانی افتادند و ماشین جنگی صدام دچار شوک و بحران عمیق شد. امام خمینی (ره) در بیانیه‌ای تاریخی فرمودند: «خرمشهر را خدا آزاد کرد»؛ جمله‌ای که به نمادی از توکل و باور دینی در دل رزمندگان تبدیل شد.

فراتر از جغرافیا؛ خرمشهر به‌مثابه یک مفهوم

در سال‌های پس از جنگ، خرمشهر به‌تدریج به مفهومی فرهنگی بدل شد؛ شهری که از خاک برخاست و مقاومت را معنا بخشید. در ادبیات، سینما، رسانه و حتی گفتمان‌های سیاسی، از «خرمشهر» نه فقط به‌عنوان یک شهر، بلکه به‌مثابه رمز بیداری ملی یاد می‌شود.

از فیلم‌های دفاع مقدس تا سرودهای حماسی و روایت‌های شفاهی، همه تلاش کرده‌اند تا حافظه تاریخی این پیروزی را زنده نگه دارند.

با این حال، پرسش اساسی این است که نسل جدید چقدر با روح این حماسه آشناست؟ آیا سوم خرداد برای جوانان امروز صرفاً یک تاریخ در تقویم است یا جرقه‌ای برای فهم بهتر از مقاومت و ایستادگی؟

چالش‌های امروز خرمشهر

اگرچه فتح خرمشهر شکوهی ابدی در تاریخ کشور است، اما این شهر همچنان با مشکلات اقتصادی، زیرساختی و زیست‌محیطی روبه‌روست. بیکاری، مهاجرت، مشکلات آبی و ناتوانی در بهره‌برداری از ظرفیت‌های مرزی و بندری، مهم‌ترین چالش‌هایی است که ساکنان خرمشهر با آن دست‌به‌گریبانند.

منتقدان معتقدند که سهم خرمشهر از توسعه، با جایگاهش در تاریخ و جغرافیای مقاومت همخوانی ندارد. به‌زعم آنان، احیای واقعی خرمشهر نه فقط در بازسازی کالبدی آن، بلکه در توانمندسازی مردمانش و بهره‌گیری از ظرفیت‌های راهبردی آن نهفته است.

سوم خرداد؛ فرصتی برای بازخوانی وجدان ملی

سوم خرداد هر سال، فرصتی است برای بازخوانی وجدان ملی. بزرگداشت این روز نباید صرفاً به آیین‌های رسمی محدود شود. آموزش نسل جوان، ثبت روایت‌های محلی، حمایت از هنرمندان حوزه دفاع مقدس و بازسازی مستندات تاریخی، از جمله اقداماتی است که می‌تواند فتح خرمشهر را زنده و پوینده نگه دارد.

خرمشهر را خدا آزاد کرد، اما زنده نگه‌داشتن این فتح، مسئولیت مردم و مسئولان است؛ فتحی که نه‌فقط خاک، که غرور ملی را بازگرداند.

انتهای خبر/