رشد ۲۶ درصدی ترانزیت خارجی در ۱۱ ماه

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»، به نقل از «راه دانا»؛ در یازده‌ماهه سال ۱۴۰۳، ترانزیت خارجی از مسیر ایران با افزایش ۲۶ درصدی نسبت به دوره مشابه سال گذشته، به ۲۰.۳ میلیون تن رسید. گمرک منطقه ویژه شهید رجایی با ۵.۳ میلیون تن، پرویزخان با ۴.۶ میلیون تن و باشماق با ۲.۷ میلیون تن در صدر مبادی اصلی ترانزیت قرار دارند.

در سال ۱۴۰۲ نیز ترانزیت خارجی با رشد ۳۶.۵۲ درصدی به ۱۷.۷۹ میلیون تن رسید. گمرک شهید رجایی با ۵.۱۷ میلیون تن، گمرک پرویزخان با ۳.۹۵ میلیون تن (افزایش ۳۶۸ درصدی) و گمرک باشماق با ۱.۹۳ میلیون تن (افزایش ۵۷ درصدی) از مهم‌ترین مبادی بودند. گمرکات دیگری نظیر بازرگان (۱.۱۸۸ میلیون تن)، سرخس (۷۲۳ هزار تن)، بیله‌سوار (۶۷۴ هزار تن) و آستارا (۵۴۹ هزار تن) نیز در این میان نقش مؤثری ایفا کردند.

بر اساس آمارها، حدود ۸۸ درصد ترانزیت خارجی کشور در سال ۱۴۰۲ از ۱۰ گمرک اصلی مذکور انجام‌شده است. این عملکرد نشان‌دهنده جایگاه ویژه ایران در ترانزیت بین‌المللی و اهمیت توسعه زیرساخت‌ها برای پاسخگویی به تقاضاهای جهانی است.

ایران کلید ترانزیت امن شرق به غرب
ایران با موقعیت استراتژیک خود در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی، یکی از کشورهای کلیدی در کریدورهای تجاری جهانی محسوب می‌شود. این کشور، با واقع‌شدن در میانه کریدور شرق به غرب و دسترسی به دو قطب اقتصادی بزرگ جهان، یعنی چین و اروپا، توانسته به‌عنوان یکی از کوتاه‌ترین و ایمن‌ترین مسیرها برای تجارت بین‌المللی شناخته شود. همچنین، تنوع شبکه‌های حمل‌ونقل دریایی، ریلی، جاده‌ای و هوایی این پتانسیل را دارد که جایگاه ایران را فراتر از کریدورهای شمال-جنوب تقویت کند.

ترانزیت کالا از مسیر ایران نه‌تنها به رشد اقتصادی کشور کمک می‌کند، بلکه منافع متعددی نظیر «درآمد ارزی قابل‌توجه»، «تحکیم جایگاه استراتژیک ایران در عرصه بین‌المللی»، «تقویت روابط اقتصادی و سیاسی با دیگر کشورها»، «کاهش تأثیر تحریم‌های یک‌جانبه»، «افزایش تعاملات فرهنگی و مالی» و درنهایت «بهره‌مندی متقابل دولت و مردم» به همراه دارد.

این قابلیت‌ها و موقعیت بی‌نظیر، به ایران فرصتی طلایی می‌دهد تا سهم بیشتری از بازار جهانی حمل‌ونقل و ترانزیت را به خود اختصاص دهد. توسعه زیرساخت‌ها و تقویت روابط تجاری با کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای، می‌تواند نقش ایران را در آینده اقتصادی منطقه و جهان بیش‌ازپیش برجسته کند.

برنامه‌ریزی برای جابه‌جایی ۸ میلیون تُن بار بین‌المللی
در مراسم امضای قرارداد استقرار گمرک در بندر خشک ریلی آپرین در ۲۹ بهمن‌ماه، جبارعلی ذاکری، مدیرعامل راه‌آهن، از برنامه‌ریزی برای جابه‌جایی ۸ میلیون تُن بار بین‌المللی از طریق ریل در سال آینده خبر داد. وی با اشاره به نقش کلیدی همکاری راه‌آهن و گمرک، اظهار داشت که توسعه زیرساخت‌های ریلی و بررسی دقیق مسیرها می‌تواند فرصت‌های بیشتری برای حمل محموله‌های ترانزیتی مانند گوگرد، چوب و زغال از کشورهای عضو CIS ایجاد کند.

فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی نیز در دیدار اخیر با دبیر کل اتحادیه بین‌المللی حمل‌ونقل جاده‌ای، از دستیابی به رکورد ۲۰ میلیون تُن ترانزیت کالا در سال ۱۴۰۳ خبر داد. به گفته مهدی محمدی، کارشناس حمل‌ونقل، این دستاوردها نتیجه پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه بین‌المللی است که نقش ایران در اقتصاد و معادلات ژئوپلیتیکی منطقه و جهان را تقویت کرده است.

محمدی همچنین تأکید کرد که ترانزیت کالا از مسیر ایران، با ارزهای بین‌المللی انجام‌شده و به یکی از گزینه‌های جذاب سرمایه‌گذاری تبدیل‌شده است. وی افزود که تعامل سازنده دولت با بخش خصوصی و بازرگانان، جایگاه ژئوپلیتیکی ایران را ارتقا خواهد بخشید و باید تسهیل ورود بخش غیردولتی به این حوزه در اولویت قرار گیرد.

این موفقیت‌ها، جایگاه استراتژیک ایران را در کریدورهای تجاری و نظم نوین اقتصادی جهانی پررنگ‌تر کرده و زمینه را برای توسعه تعاملات بین‌المللی فراهم آورده است.

توسعه استراتژیک راه‌آهن رشت – آستارا، از نان شب واجب‌تر!
راه‌آهن رشت – آستارا، یکی از پروژه‌های مهم و استراتژیک کشور، مسیری طلایی برای تقویت جایگاه ایران به‌عنوان قطب ترانزیتی در منطقه و جهان است. این طرح که به جرأت می‌توان گفت از حیاتی‌ترین نیازهای اقتصادی ایران به‌شمار می‌رود، به دلیل ارزآوری بالا و کاهش وابستگی به منابع ارزی دیگر، اهمیتی چشمگیر دارد. با توجه به تقاضای جهانی برای مسیرهای سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر جابه‌جایی کالا، بهره‌برداری از این خط ریلی می‌تواند سهم قابل‌توجهی از بازار ترانزیت بین‌المللی را به ایران اختصاص دهد.

پیش‌بینی‌های اقتصادی و ظرفیت‌های منحصربه‌فرد طبق برآوردها، این خط ریلی سالیانه ۲۰ میلیارد دلار درآمد ارزی از جابه‌جایی کالا و مسافر به همراه خواهد داشت. ظرفیت حمل بار سالانه این خط حدود ۱۵ میلیون تن است که در سال اول بهره‌برداری ۱۰ میلیون تن تخمین زده می‌شود و ۹.۶ میلیون تن تقاضای جابه‌جایی بار خواهد داشت. همچنین، پیش‌بینی‌شده که راه‌آهن رشت – آستارا تا سال بیستم بهره‌برداری ظرفیت جابه‌جایی ۹۹۰ هزار مسافر را دارا باشد. در این پروژه، ساخت ۶۳ پل به طول حداکثر ۴۰ کیلومتر و یک تونل نیز پیش‌بینی‌شده است.

با ۲۰ میلیارد دلار چه تحولی می‌توان ایجاد کرد؟ درآمد حاصل از این پروژه می‌تواند به سرمایه‌گذاری‌های بزرگ و تحول‌آفرین در کشور اختصاص یابد. برای مثال، با این مبلغ می‌توان ناوگان هوایی کشور را با خرید ۸۳ فروند هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ سری ۴۰۰ یا ایرباس ای۳۳۰، به سطح استانداردهای بین‌المللی ارتقا داد. در حوزه حمل‌ونقل ریلی نیز تحقق اهداف سند چشم‌انداز ۲۰ ساله مستلزم احداث ۱۴ هزار کیلومتر خط آهن جدید است که نیاز به ۳۰ میلیارد دلار سرمایه دارد. این طرح نه‌تنها به صرفه‌جویی بیش از ۴ میلیارد لیتر سوخت منجر می‌شود، بلکه با درآمد مستقیم و غیرمستقیم ۲۸۵ دلاری برای هر تن کالا، رونق اقتصادی چشمگیری ایجاد می‌کند.

دریچه‌ای به آینده‌ای درخشان با اجرای این طرح، ایران نه‌تنها به‌عنوان یک هاب ترانزیتی جهانی شناخته خواهد شد، بلکه زمینه برای تقویت زیرساخت‌ها، کاهش وابستگی ارزی، تعامل اقتصادی مؤثر و تحولات بزرگ در صنعت حمل‌ونقل فراهم خواهد شد. این پروژه، شاه‌راهی به‌سوی توسعه پایدار و پیشرفت اقتصادی کشور است.

تکمیل پروژه راه‌آهن رشت-آستارا نقطه عطفی در بهبود زمان و هزینه ترانزیت کالا برای ایران و سایر کشورها خواهد بود. این پروژه می‌تواند مدت‌زمان حمل‌ونقل کالا میان کشورهایی مانند فنلاند و هند را از مسیر دریایی-ریلی به ۲۰ روز کاهش دهد، که این مزیتی رقابتی برای کشورهایی است که به دنبال مسیرهای اقتصادی و سریع‌تر برای جابه‌جایی کالا هستند.

تبدیل ایران به هاب انرژی و ترانزیت منطقه‌ای این خط آهن، نقشی کلیدی در افزایش صادرات فولاد، نفت، گاز و سایر کالاهای انرژی به کشورهای همسایه و فراتر از آن ایفا خواهد کرد. اتصال ایران به کریدور استراتژیک شمال-جنوب، این کشور را به یکی از قطب‌های اصلی ترانزیتی و انرژی منطقه‌ای تبدیل می‌کند. افزون بر این، راه‌آهن رشت-آستارا با کاهش وابستگی به مسیرهای جاده‌ای، امنیت حمل‌ونقل را افزایش داده و با ایمنی بالا، جایگزین مناسبی برای جابه‌جایی کالا در برابر خطرات حمل‌ونقل جاده‌ای می‌شود. این مسئله به‌ویژه در شرایط تحریم‌ها و نیاز ایران به توسعه زیرساخت‌ها، از اهمیت مضاعفی برخوردار است.

نقش راه‌آهن رشت-آستارا در همکاری‌های تجاری ایران و روسیه، به‌عنوان یکی از شرکای اصلی ایران در کریدور شمال-جنوب و یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان با بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار حجم مبادلات تجاری، بر تکمیل سریع این خط آهن تأکید دارد. این پروژه می‌تواند استفاده بهتری از ظرفیت‌های تولیدی ایران، ازجمله خشکبار، فرش، صیفی‌جات، خرما و زعفران برای تجارت با روسیه فراهم کند.

باوجود حجم مبادلات کنونی ۸.۵ میلیارد دلار میان ایران و روسیه، راه‌آهن رشت-آستارا می‌تواند این رقم را به‌سرعت به ۲۰ میلیارد دلار یا حتی بیشتر افزایش دهد. تکمیل این پروژه، امکان گسترش همکاری‌های تجاری و افزایش واردات و صادرات بین دو کشور را فراهم کرده و تأثیر مثبتی بر رشد اقتصادی هر دو طرف خواهد داشت.

راه‌آهن رشت-آستارا نه‌تنها ظرفیت‌های اقتصادی و ترانزیتی ایران را ارتقا می‌بخشد، بلکه در افزایش تعاملات تجاری با کشورهایی مانند روسیه نقش بی‌بدیلی ایفا کرده و مسیری امن، سریع و اقتصادی برای جابه‌جایی کالا در منطقه فراهم خواهد کرد. این مسیر، دروازه‌ای به‌سوی رشد پایدار و تقویت جایگاه ایران در تجارت جهانی خواهد بود.

انتهای خبر/