ولایت‌پذیری به مثابه عقلانیت در فتنه‌ها است

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»؛ در روزگاری که جهان با بحران معنویت، فروپاشی اعتماد، و تضعیف پیوندهای اجتماعی دست‌وپنجه نرم می‌کند و واژه‌هایی چون «عصر حیرت»، «فتنه‌گری» و «سرگردانی نسل جوان» بیش از پیش در ادبیات دینی و فرهنگی ما شنیده می‌شود، این پرسش جدی‌تر از همیشه در برابر ما قرار گرفته است که شیعه منتظر در چنین فضایی چه وظیفه‌ای دارد؟ سرمایه‌های معنوی و مادی ما چگونه باید در مسیر ظهور قرار بگیرند؟ و اساساً، پیوند با امام زمان (عج) در این عصر، چگونه ممکن و مؤثر است؟

در ایامی که دل‌ها به یاد سیدالشهدا علیه‌السلام و وفاداری قمر بنی‌هاشم، حضرت عباس علیه‌السلام، می‌تپد، سراغ حجت‌الاسلام علی علوی‌مقدم رفته‌ایم؛ کارشناس مسائل دینی و از اساتید و مبلغان شناخته‌شده‌ای که سال‌ها به تبیین مفاهیم کلیدی در حوزه اخلاق ولایی، ولایت‌مداری در عصر غیبت و سرمایه‌گذاری ایمانی پرداخته است.

در این گفت‌وگوی تفصیلی، او با الهام از رجز معروف حضرت عباس علیه‌السلام، ضمن بررسی ابعاد معنوی آخرالزمان و دوران فتنه، به این می‌پردازد که چطور می‌توان در اوج تحیر، پیوند با امام عصر را نه فقط حفظ، بلکه تقویت کرد؟ چه نوع سرمایه‌گذاری‌هایی انسان را از ظلمات به سوی نور می‌کشاند؟ و چرا بعضی‌ها مثل عبدالله بن عمر، علی‌رغم دین‌داری ظاهری، به بیراهه می‌روند و برخی دیگر، مثل حرّ، با یک انتخاب بهشتی می‌شوند؟

مشروح این گفت‌وگوی شنیدنی را در ادامه بخوانید:

تضعیف پیوندهای مقدس، راهبرد اصلی شیطان در عصر غیبت

صبح توس: آخرالزمان دوران حیرت و سردرگمی برای شیعیان است؛ این حیرت دقیقاً به چه معناست و چرا این دوران اهمیت ویژه‌ای دارد؟

علوی‌مقدم: بله، همان‌طور که اشاره کردید، یکی از ویژگی‌های آخرالزمان، ورود جامعه شیعه به دوران حیرت است؛ حیرت، یعنی سردرگمی، غبار فتنه، تشخیص‌ناپذیری حق از باطل. این دوره برای شیعیان بسیار مهم است، چون شیطان و جنودش در این دوران با تمام توان وارد میدان می‌شوند تا یا مانع ظهور امام عصر بشوند یا دست‌کم آن را به تأخیر بیندازند، راهبرد آن‌ها هم بسیار دقیق و هدفمند است.

تمرکز شیطان در این دوره بر گسستن پیوندهایی است که در جامعه اسلامی ستون‌های اصلی به شمار می‌روند. منظور از این پیوندها چیست؟ پیوندهای خانوادگی، پیوند مؤمن با ولیّ خدا، پیوند با علمای ربانی، با مراجع و در رأس همه، پیوند با امام زمان؛ شیطان این اتصال‌ها را هدف گرفته است چون می‌داند این‌ها کانال‌های نجات انسان هستند.

صبح توس: این خطرات در کجا نمود بیشتری پیدا می‌کنند؟ در زندگی روزمره مردم یا در نهادهای دینی؟

علوی‌مقدم: در هر دو؛ هم در نهادهای اجتماعی و هم در حوزه فردی، گاهی شیطان با تفرقه‌افکنی بین مردم وارد می‌شود، گاهی با ایجاد بی‌اعتمادی به علما و بزرگان دینی. گاهی هم با سرگرم‌کردن مردم به دنیازدگی و غفلت، آن‌ها را از مسیر پیوند با ولی زمانشان منحرف می‌کند. اینجاست که کار شیعه سخت می‌شود و بصیرت لازم است.

رجز حضرت عباس؛ منشور بصیرت و وفاداری به ولیّ زمان

صبح توس: شما این مفاهیم را به حضرت عباس علیه‌السلام پیوند دادید. چرا؟

علوی‌مقدم: چون حضرت قمر بنی‌هاشم الگوی وفاداری مطلق به ولی خداست. وقتی دشمن دست راست او را قطع کرد، فرمود: وَاللهِ إنْ قَطَعتُمُوا يَمينِي، إنِّي أُحَامِي أَبَدًا عَنْ دِينِي؛ یعنی اگر دست‌هایم را هم ببرید، دست از دین خدا و حمایت از امام زمانم برنمی‌دارم. این رجز، تجلی کامل تسلیم در برابر ولیّ خداست.

ما باید از این جمله یک الگو برای خودمان استخراج کنیم، حتی اگر سرمایه‌ها و امکاناتمان قطع شود، اگر فشار زیاد شود، باز هم وظیفه داریم از امام زمانمان حمایت کنیم. این حمایت، فقط شمشیر زدن نیست، امروز ما باید سرمایه‌هایمان را در مسیر امام زمان خرج کنیم.

سرمایه‌ها در مسیر اهل‌بیت، ابزار رشد معنوی انسان

صبح توس: منظورتان از سرمایه فقط پول است؟ یا مفهومی گسترده‌تر مد نظر دارید؟

علوی‌مقدم: نه، سرمایه فقط پول نیست، سرمایه یعنی اشکی که در مجلس امام حسین جاری می‌شود، یعنی قدمی که به عشق اهل‌بیت برداشته می‌شود. دستی که به سینه می‌خورد، وقتی همۀ این‌ها در مسیر اهل‌بیت قرار گرفت، انسان رشد می‌کند، متحول می‌شود، حتی وقت، نیت، انرژی، این‌ها همه سرمایه‌اند.

مثلاً وقت گذاشتن برای نصب پرچم‌های مشکی در ماه محرم، خادمی در هیئت، حتی نوشتن یک متن برای نشر معارف اهل‌بیت، این‌ها سرمایه‌اند و اگر کسی سرمایه‌اش را در مسیر امام زمان خرج نکند، به‌صورت طبیعی، در مسیر باطل خرج خواهد شد، نمی‌شود انسان بی‌طرف بماند.

جبهه خدا یا جبهه طاغوت؛ انتخاب ناگزیر هر انسان

صبح توس: آیا این دوگانگی که مطرح می‌کنید، ریشه قرآنی هم دارد؟

علوی‌مقدم: کاملاً؛ آیه ۲۵۷ سوره بقره را ببینید: اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ، وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَوْلِيَاؤُهُمُ الطَّاغُوتُ يُخْرِجُونَهُمْ مِنَ النُّورِ إِلَى الظُّلُمَاتِ. این آیه می‌فرماید در عالم فقط دو جبهه هست: یا جبهه ولایت خدا یا جبهه ولایت طاغوت. اگر کسی در جبهه خدا نیست، شک نکنید در جبهه شیطان قرار دارد.

همان‌طور که کسی مثل حرّ بن یزید ریاحی ابتدا در تاریکی بود، اما چون سرمایه‌اش را در مسیر امام حسین قرار داد، از ظلمات نجات یافت، ما هم باید سرمایه‌هایمان را به مسیر نور منتقل کنیم، حتی اگر مثل عبدالله بن عمر نباشیم که تمام عمرش را با بی‌طرفی گذراند، اما اگر در لحظه حساس طرف حق را نگیریم، عملاً در جبهه باطل قرار می‌گیریم.

امام زمان را شریک سود و نیت خود کنید

صبح توس: شما از ضرورت خرج کردن سرمایه در مسیر امام زمان گفتید. چطور می‌شود عملاً امام زمان را در زندگی شریک کرد؟

علوی‌مقدم: بله، این بخش بسیار کاربردی و مهم است، شریک کردن امام زمان در زندگی، یعنی توجه داشتن به حضور آن حضرت در تمام ابعاد حیاتمان؛ مثلاً اگر مغازه‌دار هستیم، بخشی از سود روزانه را به نیت حضرت می‌گذاریم کنار، یا اگر کشاورز هستیم، وقتی اولین محصول را برداشت می‌کنیم، سهمی از آن را برای نشر فرهنگ اهل‌بیت در نظر می‌گیریم، همین نیت، همین سهم‌گذاری، زندگی را متحول می‌کند.

خودم شاهد بودم که جوانی از مشهد با من درد دل کرد، گفت حاج آقا من چند مغازه دارم، ولی هر چقدر کار می‌کنم، آخرش هیچی نمی مونه. گفتم عزیزم، تو سهمی برای امام زمان گذاشتی؟ او خیره ماند، بعد گفتم، تو اگر از سودت، نه اصل مال، فقط بخشی را برای حضرت در نظر بگیری، این نیت راه را باز می‌کند، گذشت و بعد از چند ماه برگشت و گفت زندگی‌ام دگرگون شده است.

صبح توس: این تأثیر فقط مادی است؟ یعنی فقط باعث افزایش رزق می‌شود؟

علوی‌مقدم: نه، رزق یک مفهوم وسیع است، ممکن است کسی مال زیادی نداشته باشد، اما آرامش داشته باشد، دعای خیر داشته باشد، محبت اهل‌بیت در خانه‌اش جریان داشته باشد. وقتی ما امام را شریک می‌کنیم، یعنی داریم سرمایه‌مان را از مسیر طاغوت جدا می‌کنیم و در مسیر نور قرار می‌دهیم، این همان مصداق یخرجهم من الظلمات الی النور است.

سرمایه‌گذاری روی اهل‌بیت، تضمین دنیا و آخرت

صبح توس: به روایت امام رضا علیه‌السلام هم اشاره کردید. لطفاً بیشتر توضیح دهید.

علوی‌مقدم: بله. در کتاب کافی، جلد اول، صفحه ۵۴۷، امام رضا علیه‌السلام در پاسخ به کسی که می‌خواست خمس مالش را ندهد، فرمود: چرا خودت را از دعای ما محروم می‌کنی؟ اخراج خمس مفتاح رزق شماست، باعث آمرزش گناهانتان است و در قیامت به دردتان می‌خورد، ببینید، این نشان می‌دهد ما با خرج کردن برای اهل‌بیت، در واقع داریم به خودمان خدمت می‌کنیم.

اهل‌بیت که نیاز به مال ما ندارند، اما این خرج، باعث پاک شدن مال می‌شود، همان‌طور که آب کم وقتی به آب زیاد وصل شود پاک می‌شود، سرمایة ما هم وقتی در مسیر اهل‌بیت قرار می‌گیرد، تطهیر می‌شود و این تطهیر، یعنی برکت.

صبح توس: نمونه‌هایی تاریخی از این کرنش و تعظیم سرمایه به اهل‌بیت دارید؟

علوی‌مقدم: بله. در تاریخ بسیار داریم، یکی از زیباترینش قضیه ابو هاشم جعفری است، او از یاران امام هادی علیه‌السلام بود، روزی در مسیر، با خود گفت کاش امام کمکی مالی به من کند، امام بدون اینکه چیزی شنیده باشد، با چوبی خطی کشید و گفت بردار، دید شمش طلاست. باز در دلش گفت کاش سرمایه اولیه‌ای هم برای کسب‌وکار داشتم، امام خطی دیگر کشید، شمش نقره‌ای برداشت. ببینید، اهل‌بیت اگر بخواهند، با یک اشاره دست به خاک می‌زنند طلا می‌شود. پس چرا می‌گویند سرمایه‌تان را در مسیر ما خرج کنید؟ چون خودتان رشد کنید.

هر سرمایه‌ای که به امام وصل شود، ارزش آسمانی می‌گیرد

صبح توس: یعنی اگر ما در اختیار اهل‌بیت قرار بگیریم، خودمان رشد می‌کنیم؟

علوی‌مقدم: دقیقاً. یک مثال ساده: یک لیوان آب از خانه شما خیلی مهم نیست، اما اگر همان لیوان آب وارد دستگاه امام حسین شود، همان که در حرم بین زائرها تقسیم می‌شود، مردم صف می‌کشند برای نوشیدنش، چرا؟ چون کرنش کرده، خودش را در مسیر اهل‌بیت قرار داده. اگر یک لقمه نان به نیت حضرت داده شود، آن‌قدر رشد می‌کند که به ملکوت می‌رسد.

حتی یک برگ ریحان، اگر در اختیار ولی خدا قرار گیرد، ممکن است روز قیامت از ما شفاعت کند. مرحوم آیت‌الله رحیم ارباب فرمود: ریحان را برگ‌برگ جدا می‌کنم، نکند یک برگ ضایع شود و روز قیامت گله کند که می‌توانستم وارد بدن تو شوم و به ذکر تبدیل شوم. این نگاه، عارفانه‌ترین نگاه به سرمایه است.

صبح توس: آیا تطهیر فقط مخصوص ۱۴ معصوم است؟

علوی‌مقدم: آیه تطهیر می‌فرماید: إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا. بله، این تطهیر ذاتی و خاص، فقط مخصوص پیامبر اکرم، حضرت زهرا و دوازده امام معصوم است. اما اگر کسی بخواهد پاک شود، باید خودش را در اختیار این اهل‌بیت قرار دهد. یعنی عباس علیه‌السلام چون در رکاب سیدالشهدا بود، شد باب‌الحوائج، حضرت معصومه چون خودش را وقف برادرش امام رضا کرد، شد شفیعه امت.

انتهای خبر/