طرح جهش دیمزارها؛ راهکار مقابله با خشک‌سالی

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»، در شرایطی که ایران طی چند سال گذشته به‌صورت پیاپی خشک‌سالی را تجربه می‌کند، طرح جهش در دیمزارها به‌عنوان راهکاری کلیدی برای حفظ تولیدات کشاورزی در حال اجراست.

بر اساس آمار رسمی، میزان بارندگی از سال زراعی تاکنون حدود 121 میلی‌متر بوده که متوسط بارندگی در سال زراعی جاری نسبت به دوره بلندمدت ۳۲ درصد و نسبت به مدت مشابه 22 درصد کاهش داشته است اما در چنین شرایطی، اجرای طرح جهش دیمزارها در ۲۵ استان کشور ازجمله خراسان رضوی آغازشده است و می‌تواند گام مؤثری در حوزه تولید و افزایش بهره‌وری باشد.

ضرورت استفاده از روش‌های نوین برای کاشت محصولات

شهرستان قوچان به‌عنوان یکی از مناطق پیشرو در اجرای این طرح، تجربیات ارزشمندی دارد؛ مدیر جهاد کشاورزی قوچان در گفتگو با خبرنگار ما با اشاره به این موضوع که باوجود کاهش ۳۵ درصدی بارندگی‌ها، توانسته‌ایم با اجرای این طرح از بحران جدی در تولید جلوگیری کنیم، گفت: سطح تحت پوشش طرح جهشت تولید در دیمزارها برای این شهرستان 20 هزار و 552 هکتار است که 13 کارشناس فعال در این زمینه وظیفه رصد و نظارت را بر عهده‌ دارند.

حبیب‌الله مقتدر بابیان اینکه حدود 15 هزار هکتار از اراضی دیم به کشت مکانیزه مجهز شده‌اند که این مسئله علاوه بر مقابله با خشک‌سالی به نگهداشت محصولاتی همچون گیاهان علوفه‌ای، نخود، کاملیا و... نیز کمک می‌کند، افزود: با توجه به شرایط خشک‌سالی پیش‌بینی عملکرد تولید گندم حدود 30 تا 35 درصد خواهد بود.

وی با تأکید بر اینکه استفاده از روش‌های جدید کشت موجب شده تا حداقل ۴۰ درصد بیشتر از قبل در برخی محصولات برداشت انجام شود، بیان کرد: میزان پیش‌بینی تولید گندم در این شهرستان حدود 15 تا 20 هزار تن بوده که نسبت به سال قبل با کاهش روبرو است.

خراسان رضوی؛ الگوی موفق برای اجرای طرح جهش در دیمزارها

در سطح استانی، آمارها حکایت از اجرای گسترده این طرح دارد، مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی اعلام کرد: امسال 141 هزار و 100 هکتار گندم آبی و 45 هزار هکتار گندم دیم در این استان کشت‌شده است.

سعید خوش قامت ادامه داد: پیش‌بینی می‌شود از میزان سطح زیر کشت، 592 هزار تن تولید گندم در استان صورت بگیرد و علی‌رغم شرایط بسیار سخت، 465 هزار تن خرید گندم مازاد از کشاورزان هم انجام شود.

وی از اجرای سامانه‌های نوین آبیاری و اجرای نوار تیپ در 40 هزار هکتار از اراضی این استان خبر داد و تصریح کرد: بیش از 70 درصد مزارع آبی به‌صورت مکانیزه انجام کشت دارند و برای افزایش بهره‌وری و استفاده حداقلی از آب در شرایط امروزی، 10 درصد کشت کم نهاده در حال انجام است.

مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی یادآور شد: استفاده از نوار تیپ در آبیاری توانسته مصرف آب را تا ۴۵ درصد کاهش دهد و درعین‌حال عملکرد را ۲۰ درصد افزایش دهد.

ضرورت مدیریت مطلوب در مزارع با توجه به تنش‌های آبی

مجری طرح ملی گندم کشور هم با اشاره به اینکه 6 میلیون هکتار از اراضی 31 استان کشور زیر کشت محصول گندم قرارگرفته است، گفت: اقلیم این استان‌ها با یکدیگر تفاوت داشته اما حدود 80 درصد از این سطح کشت و تولید تنها در 10 استان انجام می‌شود.

سهراب سهرابی طرح جهش در دیمزارها را یکی از پروژه‌های مهم و استراتژیک در کشور دانست که 25 استان ازجمله خراسان رضوی از اجراکنندگان این طرح هستند و افزود: نتایج به‌دست‌آمده از نمونه‌برداری مزارع پایلوت نشان می‌دهد که می‌توان با استفاده از ارقام جدید و کاربرد بذر مال در تولید و توسعه عملکرد مطلوبی ایجاد کرد.

وی یادآور شد: امسال به دلیل تنش‌های محیطی، کاهش بارندگی، افزایش میانگین دما و حتی جمعیت آفات و خسارت به مزارع باید مدریت مطلوب‌تری نسبت به گذشته صورت بگیرد و از مدل‌ها و داده‌های تحقیقاتی در عرصه زراعت استفاده کرد.

البته این نکته ضروری است که اجرای این‌گونه طرح‌ها شاید چالش‌هایی همچون کمبود اعتبارات یا مقاومت برخی کشاورزان را داشته باشد اما برای موفقیت بیشتر، علاوه بر توسعه تحقیقات در زمینه ارقام مقاوم، باید تسهیلات ویژه‌ای برای کشاورزان در نظر گرفته و دوره‌های آموزشی مستمر برگزار شود.

طرح جهش دیمزارها در شرایط فعلی خشک‌سالی، راهکاری عملی برای حفظ تولیدات کشاورزی است، تجربه موفق خراسان رضوی و البته شهرستان قوچان نشان می‌دهد با مدیریت علمی و استفاده از فناوری‌های نوین می‌توان بر چالش کم‌آبی غلبه کرد، بااین‌حال، تداوم موفقیت این طرح نیازمند حمایت بیشتر دولت و مشارکت فعال کشاورزان است.

انتهای خبر/