روایتی از خدمت هزار روزه در فرهنگ و ارشاد طرقبه شاندیز

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»، شهرستان طرقبه شاندیز با وسعت یک هزار و 158 کیلومتر، بیش از ۸۵ هزار نفر جمعیت بومی و ساکن دارد، موقعیت جغرافیایی این شهرستان به گونه‌ای است که تردد از شهرهای دیگر به ویژه شهر مشهد بسیار زیاد است و به صورت ۲۴ ساعت در حال خدمت‌رسانی به زائران امام رضا (ع) است، این شهرستان ییلاقی و زیبا به نوعی تنفس‌گاه مشهد است.

طرقبه شاندیز شهرستانی غنی با فرهنگ و آداب و رسوم بسیار متنوع و مردمانی با پیشینه مذهبی و عاشق ولایت و اهل‌بیت (ع) است این شهرستان از قدیم‌الایام زادگاه عارفان و علمای بسیاری بوده و است.

در حال حاضر طرقبه شاندیز به دلیل گردشگری بودن هرساله میزبان جمعیت کثیری از مسافران و گردشگران و زائران حرم امام رضا (ع) است،  و به دلیل حضور این جمعیت کثیر و سیال در این شهرستان یکی از مواردی که بسیار چشمگیر و مهم است حوزه فرهنگ است.

به بهانه اتمام دوره مسئولیت رئیس اداره فرهنگ و ارشاد طرقبه شاندیز گفتگویی تفصیلی با وی در راستای بیان دغدغه‌ها و چالش‌های حوزه فرهنگی شهرستان داریم.

یکی از دغدغه‌های مهم اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی طرقبه شاندیز توجه ویژه به جمعیت بومی شهرستان، ایجاد هم‌افزایی قوی فرهنگی بین همه ادارات شهرستان، فراهم نمودن بستر جریان‌سازی فرهنگی درست، برنامه‌ها و کارهای فرهنگی دارای پیوست فرهنگی به نفع مردم بومی است.

رضا چاوشان در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس» با اشاره به اینکه هویت شهرستان طرقبه شاندیز در گرو توجه به حوزه فرهنگ است، اظهار کرد: سرانه شهدای این شهرستان به تناسب مردمش بیش از حد نصاب کشور است و تعداد بالایی موقوفات قرآنی و مساجد در شهر و روستا دارد، بقعه متبرکه امامزادگان یاسر و ناصر علیهماالسلام نیز از مهمترین بخش‌های مذهبی این شهرستان است.

وی با اشاره به اینکه طرقبه شاندیز دارای آیین‌های مذهبی و فرهنگی با آداب و رسوم عامه گوناگونی است، تصریح کرد: این شهرستان از قدیم‌الایام تاکنون خاستگاه تعداد بیشماری از عرفا، بزرگان و نام‌آوران حتی در حوزه بین‌المللی  بوده و هست که جزء بزرگترین شاخصه‌های فرهنگی این شهرستان است.

رئیس سابق اداره فرهنگ و ارشاد طرقبه شاندیز با اشاره به اینکه طرقبه شاندیز از لحاظ ساختار اداری شهرستانی نوپا است اما از نظر هویت فرهنگی سابقه طولانی دارد، تأکید کرد: در بسیاری از محاسبات به این موارد توجه نمی‌شود که طرقبه شاندیز از جمله شهرستان‌های نوپا است و همان توقعی را که از سایر شهرستان‌های با سابقه طولانی در شهرستان شدن دارند از طرقبه شاندیز نیز دارند، انتظارات از یک دستگاه باید طوری باشد که باسابقه و قدمت آن اداره نیز همخوانی داشته باشد.

وی در ادامه افزود: نمی‌توان از فرهنگ و ارشاد اسلامی این شهرستان انتظار داشت همان زیر ساخت‌هایی را در اختیار داشته باشد که اداراتی مانند جهاد کشاورزی یا آموزش و پرورش که از قدیم و بیش از ۵۰ سال گذشته در این شهرستان بوده‌اند و در اختیار داشته‌اند، البته این موارد دلیلی بر بی‌تفاوتی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان نیست و ما دست روی دست نگذاشته و بی‌تفاوت نبودیم.

چاوشان با اشاره به اینکه اولین قدمی که برداشتیم این بود که شبکه مسائل این اداره را به صورت کامل احصا کنیم، بیان کرد: با برگزاری جلسات متعدد تلاش شد یک نگاه واقع‌بینانه و یک افق درستی را در این اداره تعریف کنیم، ما در حوزه‌های مختلف مسائل را شناسایی کردیم و بعد به سراغ حل و فصل آن رفتیم و حرکت معناداری را شروع کردیم.

وی با اشاره به اینکه اقداماتی در جهت حمایت از هنرمندان برداشتیم، تصریح کرد: زیرساخت‌های فرهنگ، هنر و رسانه در شهرستان ضعیف است هر چند طرقبه شاندیز شهرستانی است که نزدیک مشهد و «خادم الرضا» است و سالانه میزبان مهمانان و مجاوران امام رئوف است اما در حوزه فرهنگ، هنر و رسانه در حوزه مسائل شهرستان باید این نکته را رعایت کنیم و آن جمعیت طرقبه شاندیز است که برخلاف برخی شهرستان‌ها، ما در اینجا با دو جمعیت روبرو هستیم جمعیت بومی و جمعیت سیال.

رئیس سابق اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی طرقبه شاندیز افزود: جمعیت بومی شهرستان بیش از ۸۵ هزار نفر است اما جمعیت سیال در حالت عادی بعد از ظهرها تا ۵۰۰ هزار نفر هم می‌رسد و در ایام شلوغی نیز رکورد ۵ میلیون نفر را هم داشتیم، بنابراین طرقبه شاندیز را با سایر شهرستان‌هایی که صرفاً بیشتر اوقات شهروندان بومی آن هستند نمی‌توان مقایسه کرد.

وی با اشاره به اینکه برنامه‌هایی لازم است بر همین اساس آماده شود و در دو قسمت پیش‌بینی گردد که جمعیت سیال شهرستان چه خواسته‌هایی دارند و جمعیت بومی ما چه می‌خواهد، تصریح کرد: نکته مهم این بود که متأسفانه جمیت بومی شهرستان عمدتاً لابه‌لای جمعیت سیال در حال گم شدن بود و ما این موضوع را مطرح و پررنگ کردیم که این شهرستان ظرفیت‌ های متعدد و مختلفی دارد.

چاوشان با اشاره به اینکه طرقبه شاندیز بیش از ۳۰۰ شهید، ۴۰ روستا و قریب ۳۰ محله در سطح شهرستان دارد، اظهار کرد: مردم بومی طرقبه شاندیز کجا دیده می‌شوند؟  طرقبه شاندیز هنرمندان نخبه‌ای دارد اما به دلیل اینکه در شهرستان شرایط برای آن‌ها فراهم نبوده با تلاشی که داشته‌اند حرکت کرده‌اند و علاقه خود را در سطح استان و حتی کشور و فضای بین‌المللی دنبال کردند، لذا این شهرستان نیازمند زیرساخت‌های مناسب حوزه فرهنگ هنر و رسانه است. 

وی با اشاره به مطالبه‌گری‌هایی که در حوزه عمرانی و زیرساختی انجام شده، تأکید کرد: این شهرستان حتی یک مجتمع فرهنگی هنری ندارد، با توجه به جمعیت سیال و ثابت طرقبه شاندیز تلاش داشتیم جای خالی مجتمع فرهنگی هنری را در این شهرستان با دغدغه پیگیری کنیم و از ابتدای حضور در اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي طرقبه شاندیز جزو اولویت‌های اصلی ما بود.

رئیس سابق اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی طرقبه شاندیز افزود: با پیگیری‌های که انجام شد، کد پروژه مجتمع فرهنگی هنری اخذ شد و در یک پروسه پنج ساله برای ساخت آن برنامه‌ریزی شده است و اکنون در مرحله تخصیص زمین قرار دارد، و امیدواریم با کمک مسئولان شهرستان گام‌های بعدی برای احداث این مجتمع مهم و زیرساخت لازم حوزه فرهنگ در طرقبه شاندیز برداشته شود.

وی با بیان اینکه توجه به حوزه کتاب و کتاب‌خوانی از جمله موضوعات مهم برای اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی در طول دوران هزار روزه خدمت در این اداره بود، تصریح کرد: هنوز به علل مختلف موضوع مهم توجه به زیرساخت‌های فروشگاه دائمی کتاب به نتیجه نرسیده است و جای گلایه دارد از کسانی که در موضوع کتاب و کتاب‌خوانی دخیل بودند و هستند و می‌توانند کمک کنند و نکردند و یا می‌توانستند کمک کنند و دریغ کردند.

 چاوشان بیان داشت: حوزه کتاب و کتاب‌خوانی نیاز به یک حمایت همه جانبه دارد و نمی‌شود فروشگاه یا نمایشگاه دائمی کتاب را با یک‌سری مشاغل دیگر هم ردیف قرار داد و زیرساختی برای آن فراهم نکرد بنابراین ما بارها از نهادهای مختلف پیگیر شدیم تا امکانات را برای این موضوع پای کار بیاورند مثل سایرخدمات شهری و روستایی که به مردم ارائه می‌شود این موضوع را هم لحاظ قرار دهند، و بیش از گذشته نسبت به این اولویت مهم با دغدغه ورود جدی داشته باشند تا نتیجه مطلوب حاصل شود لکن برخی نگاه‌های غلط این کار را دچار مشکل کرد.

وی، افزود: آیا خدمات فرهنگی فقط در یک‌سری برنامه‌ها، تبلیغات محیطی خلاصه می‌شود یا توجه عمیق و لحاظ کردن زیر ساخت‌های مناسب برای احداث فروشگاه و نمایشگاه‌های دائمی کتاب هم جزوه این‌ها است؟ چرا این نیاز ضروری در اولویت دستگاه‌های مرتبط قرار نمی‌گیرد؟

رئیس سابق اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی طرقبه شاندیز تأکید کرد: لازم است دستگاه‌ها و ارگان‌های مرتبط پای کار باشند تا این فضا و امکانات در اختیار این فروشگاه‌ها قرار گرفته و با حمایت از آن‌ها به ثبات برسند و در تولید جریان درست فرهنگی و تعریف هویت واقعی طرقبه شاندیز ثمر دهند.

وی با اشاره به اینکه در طرقبه شاندیز بیش از ۶ هزار ۵۰۰ واحد صنفی فعال هستند، تصریح کرد: چقدر برای حوزه نام و نشان شهرستان و معرفی هویتی آن در بخش کتاب و کتاب‌خوانی کارکردیم؟ این شهرستان ظرفیت‌های خاص و منحصربه‌فردی دارد و می‌توانیم با استفاده از همین پتانسیل و ظرفیت‌ها هویت نادر و ارزنده‌ای را برای آن تعریف کنیم.

چاوشان به موضوع رعایت پیوست فرهنگی اشاره و تأکید کرد: پیوست فرهنگی مقوله گمشده فعالیت‌هاست که امروز آسیب‌های آن را در اجتماع می‌بینیم، یک حداقل‌هایی انجام شده که بعضی جاها پررنگ تر بوده اما لازم است قدم‌های جدی‌تری برداشته شود و پیوست فرهنگی در کارها درست تعریف شود. حتی در فعالیت‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای لازم است این نکته رعایت شود.

وی با بیان اینکه بعضی جاها به نام فعالیت فرهنگی یا هنری یا رسانه‌ای و خبری کاری صورت می‌گیرد که پیوست فرهنگی مقبول را ندارد و چه بسا این فعالیت فرهنگی خودش نوعی آسیب محسوب می‌شود، افزود: نمونه‌های متعددی را می‌شود مثال زد که در قالب برنامه‌های مختلفی اجرا می‌شد اما جای پیوست فرهنگی آن خالی بود.

رئیس سابق اداره فرهنگ و ارشاد طرقبه شاندیز تأکید کرد: یک موضوع اساسی این بود چرا در برنامه‌هایی که اجرا می‌شد به مردم بومی توجهی نمی‌شد، برای این مورد برنامه‌هایی لحاظ شد از جمله این که برنامه‌گذاری که در شهرستان برنامه دارد، برنامه‌ای نیز به نفع مردم بومی طرقبه شاندیز در قالب پیوست فرهنگی اجرا کند.

وی افزود: رویداد هزار و یک جلد خاتون و قوماندان که بیش از هزار و یک جلد از این کتاب در سال گذشته در قالب جشن‌های دهه ولایت در سطح شهر و روستاهای طرقبه شاندیز توزیع شد و مسابقات و رویدادهای متعدد و متنوعی انجام شد، یک اقدام کم‌نظیر و بی‌سابقه در شهرستان در موضوع توزیع و اهدای کتاب بود آن هم از جنس کتاب‌های ارزشمندی که توجه به حوزه نگارش بانوان و  روح مقاومت، ایثار و شهادت بود، انجام شد.

چاوشان گفت: رویداد هزار و یک مخاطب سینما هم از جمله این موارد بود و دیدگاه این بود که از محل برنامه‌های مختلف خارج از شهرستان که در این شهرستان برگزار می‌شود و بتوانیم اعتباری را بر مدار پیوست فرهنگی برای مردم شریف طرقبه شاندیز اختصاص دهیم که در این مرحله دانش‌آموزان طرقبه شاندیز منفعت بردند و با نگاه هزار و یک دانش‌آموز وارد فضای سینمایی شده و از فیلم‌های ارزشمند کودک و نوجوان بهره‌مند شدند و به همین بهانه برای بیش از ۵ هزار دانش‌آموز ظرفیتی ایجاد کردیم که بتوانند از سینما استفاده کنند.

وی با اشاره به اینکه رویدادهای متعدد دیگری هم درهمین قالب و با عنوان پیوست فرهنگی برای شهرستان اجرا شده، بیان کرد: البته که ما به این مرحله متوقف نشدیم و نشست‌های هم‌افزا با دستگاه‌های مختلف در قالب رعایت پیوست فرهنگی برگزار کردیم.

رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی طرقبه شاندیز در بخشی دیگر از این گفتگو گفت: یکی از معضلاتی که در شهرستان ما مثل سایر نقاط کشور وجود دارد اسامی بیگانه است هم دستگاه‌ها و هم بخش خصوصی موظف به رعایت صیانت حمایت و پاسداشت زبان فارسی هستند.

وی با اشاره به اینکه این موضوع را به طور جدی پیگیری کردیم، بیان کرد:  مجموعه‌های مختلفی پای کار آمدند اما بعضی از دستگاه‌های مرتبط باید یک‌سری اقدامات انجام می‌دادند که هنوز انجام نشده است و این موارد مانده است به ویژه نوشتن نام شهرها در ابتدای ورودی هرشهر به زبان فارسی که در بعضی از نقاط شهرستان هنوز انجام نشده، و البته بیش از صدها مورد داشتیم که مراجعه کردند و اسامی بیگانه را یا تغییر دادند یا در حال تغییر هستند. 

چاوشان با اشاره به اینکه شهرستان از دهه ۹۰ تشکیل شده و نیازمند توجه ویژه است، افزود: طرقبه شاندیز به عنوان یک منطقه ویژه فرهنگی و پایتخت حوزه فرهنگ غرب مشهد و شرق کشور لازم است در قالب خادم الرضا (ع) معرفی شود، این شهرستان به چشم مسئولان و حتی مردم نباید خارج از حریم رضوی مد نظر قرار گیرد، چراکه از قدیم تاکنون در حال خدمت‌رسانی به زائران حرم مطهر امام رضا (ع) بوده است.

وی با بیان اینکه در حوزه فرهنگ باید از طرف استان نگاه ویژه‌ای به طرقبه شاندیز باشد، تصریح کرد: در حوزه خدمت‌رسانی لازم است نگاه جدی‌تری به طرقبه شاندیز وجود داشته باشد.

رئیس سابق اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی طرقبه شاندیز خاطر نشان کرد: شبکه مسائل و ساختار اداری و زیرساخت‌های عمرانی در این شهرستان حتما باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، در طول این هزار روز خدمت تلاش داشتیم که صدای هنرمندان و اهای فرهنگ، هنر و رسانه شهرستان باشیم و یک اداره مسکوت و راکد را به اداره‌ای فعال و پویا با دغدغه توجه به دو جمعیت بومی و سیال تبدیل کنیم.

وی تشکیل انجمن خوشنویسان این شهرستان را که بعد از گذشته سال‌ها انتظار رقم خورد یکی دیگر از دستاوردهای شیرین این دوره دانست و گفت: عزم بالای هنرمندان این شهرستان و پیگیری‌های مستمرشان تشکیل انجمن خوشنویسان را به ثمر نشاند و همین موضوع نشان می‌دهد که در سایر حوزه‌ها ظرفیت‌های کم‌نظیری در طرقبه شاندیز وجود دارد که مستلزم دقت، وقت‌گذاری و توجه ویژه است.

لازم به ذکر است: رویدادهای بزرگی که در این سه سال گذشته خدمت رضا چاوشان به عنوان رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی طرقبه شاندیز برگزار شده از جمله تشکیل انجمن خوشنویسان بعد از ۴۰ سال، رویداد هزار و یک مخاطب خاتون قوماندان بود اما یکی از بزرگترین دغدغه‌های اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی طرقبه شاندیز توجه به حوزه فرهنگ کتاب و کتابخوانی بود، در این راستا کانون‌های فرهنگی هنری مساجد و مدارس و با مکاتبه با نماینده مردم شهرستان‌های طرقبه شاندیز، چناران و گلبهار در مجلس شورای اسلامی توانستند جذب کتاب از خارج از اعتبار شهرستان و استان داشته باشند.

رویداد بزرگ هزار و یک مخاطب سینما که بسیاری از دانش‌آموزان کم‌برخوردار شهرستان برای دیدن فیلم‌های خوب و آموزنده اعزام به سینما شدند، توجه به حوزه رسانه و خبرنگاران که در این سه سال سه رویداد بزرگ و هم‌اندیشی با خبرنگاران و فعالان رسانه برگزار شد که  رویداد بزرگ قیام رسانه در سال ۱۴۰۲،  و رویداد منادیان حق در سال ۱۴۰۳ از آن جمله بود.

انتهای خبر/