بهترین راه برای ارتقای سلامت تغذیه‌ای مردم، آموزش تغذیه است

تغذیه به عنوان اصلی ترین نیاز حیاتی انسان‌ها در تمامی ابعاد همواره مورد توجه نسل بشری در اعصار مختلف بوده و هست؛ انسان امروز و فردا، همه تلاشش این خواهد بود که چه مواد غذایی با چه میزان ارزش کالری استفاده کند، تا بتواند در نهایت تندرستی به فعالیت‌های روزمره بپردازد.

در گفتگوی تفصیلی پایگاه خبری صبح توس؛ برای آشنایی شما عزیزان با مسائل مختلف تغذیه بر آن شدیم با سر کار خانم فاطمه خداپرست، مراقب سلامت مرکز خلامت جامع کاریزنو دانشکده علوم پزشکی تربت‌جام گفتگویی داشته باشیم.

 

ضمن سپاسگزاری از سر کار خانم خداپرست، نخست از ایشان خواستیم مقداری در باره تحصیلات و فعالیت خودشان برای ما توضیح دهند؟

  در سال ۱۴۰۰ در رشته بهداشت عمومی در دانشکده علوم پزشکی تربت‌جام فارغ التحصیل شدم و از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ به عنوان مراقب سلامت در مرکز خدمات جامع کاریزنو کار خود را آغاز کرده و هم زمان بر موضوع ارتقای سطح سلامت در گرو آموزش تغذیه مناسب تحقیق داشتم.   وظیفه شما و همکارانتان در این مرکز چه می‌باشد؟   ما در این مرکز تلاش می‌کنیم مشکلات عمده تغذیه‌ای را شناسایی کرده و برای حل آنها بهترین راهکار را انتخاب کنیم اولین اقدام در این زمینه هماهنگی برای افزودن ید به نمک‌های مصرفی مردم بود برای نخستین بار وضعیت رشد و تغذیه کودکان در یک بررسی حوزه سرزمینی را تهیه و تدوین کردیم.   بهترین راه برای ارتقای سلامت تغذیه‌ای مردم، آموزش تغذیه است مردم در تمامی گروه‌های سنی باید از نقش مهم خودشان در تعیین آنچه می‌خرند و آنچه می‌خورند و آموزش اینکه چگونه برنامه ریزی برای پیشگیری از اختلالات ناشی از کمبود ید تغذیه، قلب و عروق، دیابت پیشگیری از پوکی استخوان پیشگیری و کنترل بیماری‌های استخوانی مفصلی و بهبود تغذیه و رشد کودکان از فعالیت‌های آموزشی ام است.   تغذیه‌ای و تغذیه صحیح در دختران نوجوان و جوان چه توصیه‌های دارید؟   به طور کلی نیازهای غذایی در دوران‌های مختلف زندگی مانند کودکی، نوجوانی، بزرگسالی و سالمندی متفاوت است؛ در حقیقت نیاز به انرژی و مواد مغذی برای حفظ سلامت بدن بر حسب سن، جنس، میزان فعالیت بدن و شرایط فیزیولوژیکی متفاوت استبه طور کلی نیازهای غذایی در دوران‌های مختلف زندگی مانند کودکی، نوجوانی، بزرگسالی و سالمندی متفاوت است؛ در دخترانی که به سن بلوغ می‌رسند، به دلیل جهش رشد، نیازهای تغذیه ای افزایش می‌یابد؛ در این دوران بدن برای رشد استخوان‌ها به کلسیم بیشتری نیاز دارد؛ برای افزایش توده بدن و ساخته شدن سلول‌ها، پروتئین بیشتری مورد نیاز است و برای خون سازی، نیاز به آهن افزایش می‌یابد.   ویتامین‌های گروه B، ویتامین A و D و سایر ویتامین ها و مواد معدنی و پروتئین در رشد قدی و افزایش توده بدنی دختران نقش عمده‌ای دارند و هر گونه اختلال در برنامه غذایی که منجر به کمبود این مواد مغذی در بدن شود، نهایتا بروز اختلالاتی در رشد را به شکل‌های کم وزنی، لاغری، کوتاهی قد و کاهش توانمندی‌های ذهنی و در نتیجه افت تحصیلی به دنبال خواهد داشت؛ غذیه دختران نوجوان از این جهت که مادران آینده هستند نیز حائز اهمیت است.   چگونه می‌توان عادات و الگوهای غلط غذایی را به عادات خوب و سالم تبدیل کرد؟   عادات غذایی از کودکی شکل می‌گیرند؛ بنابراین خانواده بخصوص مادران در ایجاد رفتارهای صحیح غذایی در سال‌های قبل از مدرسه نقش اساسی دارند؛ در این دوران الگوی کودک برای غذا خوردن، پدر و مادر و سایر اعضای خانواده است.   اگر مادر یا پدر از خوردن یک غذای بخصوص امتناع ورزند و یا دوست نداشتن آن غذا را در حضور کودک ابراز نمایند، کودک نیز از خوردن آن غذا امتناع می‌کند و بالعکس اگر پدر و مادر عادت به خوردن غذاهای شور، چرب و سرخ شده داشته باشند، کودک نیز به همین رویه عادت می‌کند و رفتارهای نامطلوب غذایی در او شکل می‌گیرد.   رسانه‌های جمعی و مطبوعات در فرهنگ سازی موضوع تغذیه چه نقشی دارند؟   بدون تردید بخش عمده‌ای از معضلات تغذیه ای مانند سوء تغذیه کودکان، کمبود ریزمغذی‌های آهن، ویتامین A و D، روی و کلسیم که به دلیل کم خوری و بدخوری ایجاد می‌شود و چاقی که خود نوعی سوء تغذیه است، ناشی از فقدان آگاهی‌های تغذیه‌ای در جامعه است.   اگر مردم اطلاعات و آگاهی از انواع گروه‌های غذایی و جایگزین‌ها در هر یک از این گگروه‌ها و خواص آن‌ها داشته باشند و از پیامدهای تغذیه غلط آگاه باشند و مهم تر اینکه قادر باشند با همان بودجه اندک، موادی را در سبد غذایی خود جای دهند که نیاز سلول های بدنشان را تأمین کند، گام مهمی در ارتقای سلامت جامعه و نسل جوان برداشته اند.   خانم خداپرست، اصولاً سوء تغذیه در دختران و زنان چه پیامدهایی دارد؟   سوء تغذیه معمولاً به دو شکل کمبود دریافت انرژی، پروتئین و یا ریزمغذی‌ها و یا زیاده خواری و دریافت بیش از حد انرژی و سایر مواد مغذی بروز می‌کند. در کشور ما، سوء تغذیه پروتئین انرژی از مشکلات تغذیه‌ای شایع در کودکان زیر 5۵سال به شمار می‌آید.   حدود ۱۵ درصد کودکان زیر ۵ سال یعنی ۸۰۰ هزار نفر دچار کوتاه قدی تغذیه‌ای و در حدود ۱۱ درصد یعنی ۵۴۰ هزار کودک دچار کم وزنی هستند؛ شیوع کوتاه قدی و کم وزنی در استان‌های محروم کشور بخصوص در مناطق روستایی بیشتر است.   در پایان اگر توصیه های دیگری برای تغذیه مطلوب زنان و دختران دارید، بفرمایید.   نکته حائز اهمیت در ارتباط با رژیم غذایی این است که پیروی از رژیم‌های غذایی سخت برای لاغری در اغلب موارد منجر به کمبود دریافت کلسیم می‌شود و اگر کلسیم دریافتی روزانه کم باشد ممکن است سرعت تخریب استخوانی افزایش یابد.   برای پیشگیری از پوکی استخوان علاوه بر توجه به رژیم غذایی و مصرف شیر و لبنیات فعالیت‌های ورزشی نیز مهم است؛ پیاده روی روزانه حتی به میزان کم سبب کاهش سرعت تخریبی استخوانی می‌شود؛ انجام فعالیت‌های ورزشی مانند پیاده روی تند و دوچرخه سواری نه تنها برای سلامت استخوان‌ها بلکه برای قلب و ماهیچه‌ها نیز بسیار مفید است.   دختران نوجوان و جوان بدانند که رژیم‌های سخت غذایی و استفاده از روش‌های غلط کنترل وزن موجب می‌شود که بدن آنها که در این دوران جهش رشد را طی می‌کند، از مواد مغذی مورد نیاز محروم شود و در نهایت، سوء تغذیه به صورت اختلال در رشد قدی، کاهش یادگیری، کاهش تمرکز حواس، کمبودهای ویتامینی و املاح به ویژه آهن، روی و کلسیم بروز کند.   رژیم های غذایی باید با کمک متخصص تغذیه گرفته شود؛ کاهش مصرف مواد چرب، سرخ کردنی ها، مواد قندی مانند کیک، انواع شیرینی‌های خامه‌ای، شکلات و نوشابه‌های گازدار که حاوی مقادیر زیادی قند هستند، می‌توان از افزایش وزن و چاقی جلوگیری کرد.   ضمنا انواع متنوع سبزی و میوه، ورزش کردن مانند پیاده روی تند، دویدن، دوچرخه سواری و شنا نیز به کاهش وزن کمک می‌کند.   با تشکر از سرکار خانم خداپرست بابت وقتی که در اختیار ما جهت این گفتگو اختصاص داده‌اند.   انتهای پیام/