خام‌فروشی یا سیاست‌گذاری غلط

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس»، خوراک دام به مواد غذایی مخصوص حیوانات اهلی اطلاق می‌شود که با هدف دامپروری به‌طور انبوه تولید می‌شود و معمولاً بخش عمده آن را تفاله‌ها، آرد جو، کنجاله سویا و آرد ذرت دانه‌ای تشکیل می‌دهند. 

آغاز تولید خوراک دام در مقیاس صنعتی به اواخر قرن نوزدهم و همزمان با پیشرفت تغذیه در انسان‌ها بازمی‌گردد؛ زمانی که انسان توانست مزایای رژیم غذایی متعادل و اهمیت فرآوری برخی مواد اولیه را شناسایی کند.  

در ایران نیز کارخانه‌های خوراک دام و طیور، به‌ویژه در مناطقی که دامپروری رونق دارد، راه‌اندازی شده‌اند و بیشتر دامداران با توجه به صرفه اقتصادی، برای دام‌های سبک و سنگین خود از این کارخانه‌ها خرید می‌کنند.  

خام‌فروشی یا سیاست‌گذاری غلط؟  

یک کارخانه تولید خوراک دام با بیش از دو دهه سابقه در جلگه رخ تربت‌حیدریه، امروز به دلیل سیاست‌های نادرست توزیع مواد اولیه و رونق خام‌فروشی، در آستانه ورشکستگی قرار گرفته است.  

مدیر این واحد تولیدی از توقف خط تولید، ضررهای میلیاردی و بیکاری نیروهای باتجربه خبر می‌دهد و هشدار می‌دهد که ادامه این روند، امنیت غذایی دامداری‌های کشور را به خطر خواهد انداخت.  

مسعود صالحان اظهار داشت: کارخانه خوراک دام رخ در سال ۱۳۸۳ با سرمایه‌ای حدود ۱۰۰ میلیون تومان و ظرفیت تولید ۱۰ تن در ساعت راه‌اندازی شد و در سال ۱۴۰۰ با سرمایه‌گذاری ۳۵ میلیارد تومانی با مشارکت بانک کشاورزی و بخش خصوصی توسعه یافت.  

وی بیان کرد: این واحد تولیدی نه‌تنها برای ۱۶ نفر اشتغال مستقیم ایجاد کرد، بلکه به یکی از تأمین‌کنندگان اصلی خوراک دام در منطقه تبدیل شد. اما امروز چرخ‌های تولید این کارخانه به دلیل کمبود مواد اولیه و سیاست‌های نادرست توزیع نهاده‌های دامی از حرکت ایستاده است.  

بحران کمبود مواد اولیه؛ توقف تولید و بیکاری نیروها 

مدیر کارخانه با بیان اینکه مواد اولیه این واحد تولیدی کاملاً وارداتی است، از اختصاص تنها ۱۵۰ تن از ۴۰۰ تن مواد اولیه مورد نیاز به کارخانه‌ها انتقاد کرد.  

وی افزود: در ۱۰ روز اخیر به دلیل قطع دسترسی به جو، تولید متوقف شده و ۱۵ نفر از کارگران بیکار شده‌اند. این توقف ماهانه حدود ۲۰۰ میلیون تومان به کارخانه ضرر وارد کرده است.  

سیاست خام‌فروشی؛ تیشه به ریشه تولید ملی  

مدیر این واحد تولیدی که در حال راه‌اندازی واحد جدید خوراک طیور به ارزش ۳۵ میلیارد تومان است، افزود: یکی از چالش‌های اصلی این صنعت، تصمیم جهاد کشاورزی برای توزیع مستقیم جو به دامداران به جای کارخانه‌هاست.  

صالحان گفت: در حالی که کارخانه‌های ما با رعایت استانداردهای بهداشتی، خوراک دام با پروتئین ۱۸.۵ درصد تولید می‌کنند، متأسفانه نهاده‌ها به صورت خام به دامداران فروخته می‌شود و این سیاست نه‌تنها کیفیت خوراک دام را کاهش می‌دهد، بلکه تولیدکنندگان را نیز به ورطه نابودی می‌کشاند.  

صالحان به قیمت‌گذاری دولتی محصولات اشاره کرد و گفت: قیمت تمام محصولات ما مصوب دولت است، اما چالش اساسی کمبود مواد خام است. سال گذشته، قیمت پایین‌تری که دولت برای جو تعیین کرد، برای کشاورز صرفه اقتصادی نداشت و همین امر منجر به کاهش شدید کشت جو در سال جاری شده است.  

آسیب به تولید و راندمان  

وی افزود: سیاست خام‌فروشی همچنین باعث کاهش راندمان تولید شیر و طیور می‌شود که به ضرر کل کشور است. صالحان تأکید کرد که ۹۰ درصد مواد اولیه مورد نیاز کارخانه وارداتی است.  

صالحان با اشاره به زیربنای ۲ هزار و ۷۰۰ مترمربعی کارخانه، از راه‌اندازی به‌روزترین سیستم‌های تولید خوراک طیور در دنیا خبر داد. وی گفت: این سیستم با ظرفیت تولید ۲۴۰ تن در روز، برای کاهش بار میکروبی، تمام تولید را به صورت تمام‌اتوماتیک و توسط دستگاه‌ها انجام می‌دهد و تا پایان مرداد ماه به بهره‌برداری کامل خواهد رسید.  

وی همچنین به سیستم میکروتوزین ریزمغذی‌ها و تولید مکمل‌های طیور اشاره و خاطرنشان کرد: تمامی دستگاه‌ها ساخت داخل هستند.  

زنجیره آسیب‌ها؛ از تولیدکننده تا دامدار  

مدیر کارخانه با هشدار نسبت به اینکه این بحران تنها به کارخانه محدود نمی‌شود، گفت: حدود ۵۰۰ دامدار در منطقه نیز به دلیل نوسانات قیمت و کاهش کیفیت خوراک دام متضرر شده‌اند. در عین حال، اگر نهاده‌ها به جای دلالان به کارخانه‌ها داده شود، هم کیفیت محصولات افزایش می‌یابد، هم اشتغال حفظ می‌شود.  

مدیر این کارخانه از مسئولان خواست تا با سه اقدام فوری شامل؛ اولویت‌دهی به واحدهای تولیدی در توزیع مواد اولیه، حمایت ویژه برای تأمین جو به عنوان ماده اصلی و جلوگیری از خام‌فروشی مواد اولیه از صنعت خوراک دام حمایت کنند.  

در حالی که این کارخانه نمادی از مقاومت تولیدکنندگان خرد در برابر چالش‌های اقتصادی است، ادامه روند فعلی می‌تواند به تعطیلی کامل آن بینجامد. مدیر کارخانه با امیدواری می‌گوید: اگر جو و مواد اولیه به میزان کافی به ما برسد، می‌توانیم ظرف چند روز تولید را از سر بگیریم.

اما سؤال اینجاست که آیا مسئولان به این فریادها گوش خواهند داد یا شاهد نابودی یکی دیگر از واحدهای تولیدی کشور خواهیم بود؟  

روند توزیع نهاده‌های دامی اصلاح می‌شود 

معاون رئیس سازمان و مدیر جهاد کشاورزی تربت‌حیدریه گفت: سالانه به‌طور متوسط ۴۳۰ هزار تن محصول شامل ۳۷۰ هزار تن تولیدات زراعی و باغی و ۶۰ هزار تن تولیدات دامی و طیور در این شهرستان تولید می‌شود.  

علیرضا قادری گفت: مجموع ۹۱ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی شهرستان تربت‌حیدریه، نزدیک به ۳۸ هزار هکتار آبی، هزار و ۵۵۰ هکتار وسعت اراضی باغی و بقیه به صورت آیش و اراضی دیم است.  

مدیر جهاد کشاورزی تربت‌حیدریه با بیان اینکه روند توزیع نهاده‌های دامی به زودی اصلاح می‌شود، اظهار کرد: در یک ماه گذشته حدود ۴۰۰ تن جو به شهرستان تربت‌حیدریه اختصاص یافت که از این میزان ۱۵۰ تن به سه کارخانه خوراک دام بر اساس راندمان‌ها و کنترل کیفیت‌هایی که قبلاً انجام شده بود، اختصاص یافت.  

قادری گفت: جهاد کشاورزی سیاست حمایت از واحدهای تولیدی که به زنجیره امنیت غذایی کمک می‌کنند را با جدیت دنبال می‌کند. البته ممکن است در این مسیر فراز و فرودهایی داشته باشد، اما اولویت اصلی امنیت غذایی مردم است.  

مدیر جهاد کشاورزی تربت‌حیدریه اظهار کرد: اکنون در چهار بخش مرکزی، رخ، بایگ و کدکن شهرستان تربت‌حیدریه، بیش از ۱۷ هزار و ۳۴۰ بهره‌بردار در بخش تولید محصولات زراعی و باغی فعالیت دارند.  

انتهای خبر/