تکیه "ملاعباس" حصار هویتی به عمق باور‌های مذهبی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «صبح توس» به نقل از شهرآرانیوز، تکیه «ملاعباس حصار» که در بیان مردم محله حصار طرقبه به «خیمه الحسین» معروف است، یکی از بنا‌های تاریخی شهر طرقبه محسوب می‌شود که در عین سادگی شکوهی چشم‌نواز به قدمت یک تاریخ دارد با تلفیقی زیبا از خشت خام، کاهگل و چوب که در دل بافت سنتی و قدیم محله حصار جلوه‌گری می‌کند، این میراث گران‌بها به‌جامانده از دوران صفویه و قاجاریه با قدمتی ۵۵۰ تا ۶۰۰ ساله، مکانی برای برپایی آیین‌های مذهبی از عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین (ع) تا اجرای تعزیه‌خوانی است که هرساله با آغاز ماه محرم و صفر میزبان خیل عظیم ارادتمندان و عزاداران حسینی است.

عشق و ارادت خاص و بی‌نظیر ایرانی‌ها به ساحت مقدس ائمه اطهار (ع) به‌ویژه حضرت سیدالشهدا (ع) همچون برگ زرینی است که از ابتدای تاریخ اسلام تا ابد می‌درخشد، این ارادت خاص و محبت همراه با عشقی که قابل توصیف نیست هرساله در ماه محرم و صفر تجسم و جلوه‌ای دیگر به خود می‌گیرد، هرساله ماه محرم و صفر مراسم عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) پرشورتر و باشکوه‌تر با حضور جمعیت بیشتری از ارادتمندان و عاشقان مکتب حسینی برگزار می‌شود و حسینیه‌ها و تکایای سراسر کشور در کوچه و خیابان‌های شهر و روستا‌ها میزبان خیل عظیم عزاداران حسینی است، بیشتر این حسینیه‌ها و تکیه‌ها به‌ویژه در دل روستا‌های زیبای ایران عزیز از دوران گذشته به‌جامانده‌اند که هرکدام در جایگاه خود یک میراث گران‌بهای مادی و معنوی است میراثی که گاه به قدمت یک تاریخ ارزش و اعتبار دارد، درودیوار بعضی از این حسینیه‌ها و تکیه‌های قدیمی سندی از هنر، سنت، هویت و عشق و ارادت مردمان ایران‌زمین به اهل‌بیت (ع) را نمایان می‌کند، اینجا روایت یک نمونه از این تکیه‌های تاریخی را می‌خوانید، مکانی با قدمت ۶۰۰ ساله که به نام سیدالشهدا (ع) بنا گذاشته‌شده است و هرساله ایام محرم و صفر میزبان خیل عظیم عاشقان حسینی است.

تکیه «ملاعباس حصار» میراثی گران‌بها به‌جامانده از عهد صفویه و قاجار

تکیه «ملاعباس حصار» که در بین مردم محله حصار طرقبه به «خیمه الحسین» معروف شده است یکی از بنا‌های تاریخی شهر طرقبه است، بنایی زیبا که در نگاه اول برای بیننده،  سبک بنا‌های تاریخی شهر یزد را تداعی‌گر است، بنایی که در عین سادگی شکوهی چشم‌نواز به قدمت یک تاریخ با تلفیقی زیبا از خشت خام، کاهگل و چوب در دل بافت سنتی و قدیم محله حصار جلوه گری می‌کند، میراثی گران‌بها به‌جامانده از دوران صفویه و قاجاریه که افراد بومی قدمتی ۵۵۰ تا ۶۰۰ ساله برای آن می‌دانند.

این بنای تاریخی زیبا چندین بار موردبازسازی و مرمت قرارگرفته است، هرچند متولی اصلی نگهداری و حفظ این مکان ارزشمند و میراث به‌جامانده از گذشتگان این مرزوبوم به عهده اداره میراث فرهنگی و گردشگری طرقبه شاندیز است، اما متأسفانه آن‌طور که باید به این مکان تاریخی توجهی نشده و اداره میراث فرهنگی نسبت به حفظ این مکان تاریخی در وظایف خود کوتاهی داشته و این مکان زیبای سنتی و تاریخی گاهی مورد بی‌مهری‌هایی قرارگرفته است.

نمای داخلی تکیه «ملا عباس حصار» نیز در عین سادگی شکوهی خاص دارد و هر ببینده‌ای را مجذوب خود می‌کند، گویا سازندگان این مکان زیبا، اصالت، هویت و باور‌های عمیق مذهبی را با تک‌تک خشت و گل این تکیه سرشته‌اند حتی اگر برای اولین بار هم به این تکیه زیبا قدم بگذاری آرامشی خاص توأم با معنویت در دلت می‌نشیند و برای دقایقی از این دنیای مادی جدا می‌شوی و روحت به معنویتی خاص گره می‌خورد.

برپایی تعزیه‌خوانی یا شبیه‌خوانی ازجمله مراسمات قدیمی تکیه خیمه الحسین حصار 

بنا و شبستان تکیه قدیمی حصار یا همان «خیمه الحسین» در اواخر عهد صفویه و اوایل عهد قاجار ساخته‌شده است، به گفته برخی از بزرگان محله حصار، تاریخ دقیق ساخت بنای این مکان در دست نیست، به گفته بعضی از بزرگان قدیمی و ریش‌سفیدان محله حصار تکیه «ملاعباس» یا همان «خیمه الحسین» را گروهی که در زمان قدیم به‌عنوان مهاجر به روستای حصار آمده بودند بنا نهادند و بعد از مدتی هم از حصار رفته‌اند درواقع پایه‌گذاران اولیه تکیه آن‌ها بودند و بعد‌ها افراد دیگری هم پای‌کار آمدند و این تکیه پابرجا شده است.

در سال ۱۳۸۶ این مکان مذهبی تعمیر و مرمت می‌شود و قسمت کف بنای تکیه با آجر مفروش می‌شود، اما در تعمیراتی که انجام‌شده تغییراتی در فضای داخلی تکیه انجام‌شده است، ازجمله دو راه‌پله‌ای که به قسمت پشت‌بام و راه‌پله دیگری که از قسمت بالای تکیه به قسمت پایین راه داشته و در زمان تعمیرات این راه‌پله‌ها حذف‌شده‌اند.

مراسمات مذهبی بسیاری در تکیه خیمه الحسین از همان زمان‌های قدیم ازجمله اجرای شبیه‌خوانی یا تعزیه‌خوانی که در منطقه طرقبه بسیار کم‌نظیر بوده و اکثر مردم برای تماشای شبیه‌خوانی به این مکان می‌آمدند برگزار می‌شد، در زمان رضاخان که حتی برگزاری مراسمات عزاداری در هر مکانی ممنوع بوده، خیمه الحسین تنها مکانی بوده که عزاداری سید و سالار شهیدان در آن برگزار می‌شده است.

از سال ۱۳۸۶ به بعد گروهی از جوانان محله حصار و پیر غلامان اهل‌بیت (ع) برنامه‌های مختلف فرهنگی و مذهبی را به‌صورت خودجوش و مردمی در این مکان برگزار می‌کنند، هرساله حدود ۲ هفته‌ای مانده به شروع ماه محرم برادران و خواهران برای سیاه‌پوشی و نظافت این مکان حضور پیدا می‌کنند و از شب اول ماه محرم تا دهه آخر ماه صفر به همت خیرین نیک‌اندیش و از محل عواید موقوفات مرتبط در این مکان مراسم روضه‌خوانی و عزاداری حضرت سیدالشهدا برپا می‌شود.

ازجمله مراسماتی که هرساله در ماه محرم و صفر مرسوم است، صبح تاسوعا پس از مراسم قرائت زیارت عاشورا و روضه‌خوانی، هیئت سینی زنی به سمت مزار شهدای حصار و در روز عاشورای حسینی به سمت حسینیه جوادالائمه (ع) حرکت و ازآنجا به سمت بقعه متبرکه امام زادگان یاسر و ناصر (ع) حرکت می‌کنند تا مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان را در جوار بارگاه ملکوتی برادران امام رضا علیه‌السلام برگزار کنند.

تکیه خیمه الحسین حصار ۲۸ سال پیش ثبت آثار ملی شده است

غلامحسین نوروزی حصار، مدیر تکیه خیمه الحسین در گفت‌وگو با خبرنگار شهرآرانیوز، با اشاره به اینکه خیمه الحسین حصار یک بنای خاص و قدیمی در شهرستان طرقبه شاندیز است، اظهار کرد: این بنای تاریخی ارزشمند از سال ۱۳۷۵ ثبت آثار ملی سازمان میراث فرهنگی شده است، سال ۱۳۷۰ قبل از اینکه تعمیرات را شروع کنیم، تکیه «ملاعباس» ۲ سماور نفتی برای پذیرایی چایی از عزاداران حسینی داشت که ابتدا سمت مردان را چایی می‌دادند بعد هم سمت خانم‌ها را، دو خمره بزرگ آب در داخل تکیه بود که از آب قنات سرد و گوارا پرشده بودند و با کاسه‌های طلایی و این آب گوارا، عزاداران حسینی سیراب می‌شدند، روی یکی از خمره‌ها با خط کوفی و خمره دیگر با خط عربی نوشته‌هایی حک‌شده بود، دودست لباس رزم، لباس آهنگری، زره کشکول و چند وسیله دیگر نیز ازجمله وسایل خیلی قدیمی متعلق به خیمه الحسین است.

وی در تشریح برگزاری برنامه‌ها و مراسمات ویژه ماه محرم و صفر در این مکان تاریخی، گفت: هرساله قبل از ماه محرم توسط بانیان و خیرین نیک‌اندیش هزینه برگزاری کلیه مراسمات ۲ ماه محرم و صفر پرداخت می‌شود، هرساله از شب اول ماه محرم برنامه‌های مدیحه‌سرایی، نوحه‌خوانی، قرائت زیارت عاشورا، روضه‌خوانی و سینه‌زنی در این مکان برگزار می‌شود، امسال در تکیه خیمه الحسین برنامه ویژه دهه اول محرم با سخنرانی و روضه‌خوانی با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین ایزدی، امام‌جمعه شهر طرقبه برگزار شد که مسئولین و روسای ادارات و مدیران شهرستان نیز حضوری پررنگ در این مراسم داشتند.

مدیر تکیه خیمه الحسین حصار، به برنامه‌های فرهنگی اشاره و بیان کرد: در طول ماه محرم امسال در راستای گرامیداشت عفاف و حجاب هر شب به دختران باحجابی که در مراسم حضور داشتند طرف مدیریت خیمه الحسین هدایایی تقدیم شد.

برپایی مراسم عزاداری شب تاسوعا و عاشورای حسینی با حضور بیش از هزار نفر از مردم محله حصار

نوروزی، با اشاره به اینکه تکیه خیمه الحسین حصار موقوفاتی نیز دارد، تصریح کرد: عواید این موقوفات صرف اطعام عزاداران حسینی می‌شود، از دهه اول محرم حضور جوانان و نوجوانان در مراسمات خیمه الحسین بسیار پرشور و چشمگیر است به‌طوری‌که بعضی از شب‌های محرم و صفر به دلیل کثرت جمعیت، داخل کوچه هم برای عزاداران حسینی فرش پهن می‌شود.

وی در ادامه افزود: شب‌های تاسوعا و عاشورای حسینی به‌رسم و سنت قدیمی مرسوم در محله حصار، اکثر افراد بومی حصار که در مشهد و شهرستان‌های اطراف ساکن هستند جهت حضور در مراسمات عزاداری به محله حصار می‌آیند و در مراسم عزاداری هیئت «سینه‌زنی حسینی حصار» که در سال‌های گذشته ثبت آستان قدس رضوی شده است شرکت می‌کنند و از برکات عزاداری و روضه‌خوانی مجالس حضرت سیدالشهدا (ع) بهره‌مند می‌شوند در مراسم عزاداری شب‌های تاسوعا و عاشورای حسینی بیش از هزار نفر از ساکنین محله حصار شرکت دارند.

مدیر تکیه خیمه الحسین، با اشاره به کمک‌های خیرین نیک‌اندیش بیان کرد: بانیان و خیرین نیک‌اندیش برای برپایی بهتر و شایسته‌تر مجلس عزاداری امام حسین (ع) در این مکان تاریخی کمک‌های نقدی و غیر نقدی خود را تقدیم می‌کنند که این کمک‌ها از خرید کولر گرفته تا پارچه مشکی، تعمیرات داخلی مکان خیمه الحسین، دستگاه صوت، خرید قند، چای، شکر، نان، پنیر، شیر لیوان یک‌بارمصرف، خرید استکان، پلاستیک، فرش، جارو دستی، مواد شوینده و بهداشتی، خرید لامپ برق و ... را شامل می‌شود.

سهل‌انگاری اداره میراث فرهنگی و گردشگری طرقبه شاندیز در حفظ و نگهداری تکیه خیمه الحسین حصار

وی در ادامه تأکید کرد: نگهداری و حفظ این مکان ارزشمند که یک سرمایه ملی، معنوی و تاریخی است گذشته از صرف زمان هزینه‌های مالی زیادی را می‌طلبد.

نوروزی، بابیان اینکه تمام هزینه تعمیرات وسایل داخلی مجموعه خیمه الحسین را در طول سال خیرین و مدیریت پرداخت می‌کنند، افزود: اما میراث فرهنگی طرقبه شاندیز که متولی اصلی نگهداری و حفظ آثار باستانی و تاریخی است تاکنون هیچ‌گونه کمکی به این مجموعه نداشته است.

وی با گلایه از سهل‌انگاری و بی‌توجهی اداره میراث فرهنگی طرقبه شاندیز نسبت به تکیه خیمه الحسین، بیان کرد: تعمیر و نگهداری دوربین‌های مداربسته، تعمیر و مرمت سازه‌های چوبی، نرده‌ها و درب‌ها نیاز به تأمین مالی دارد، اما متأسفانه بااینکه چندین بار نامه نوشتیم به اداره میراث فرهنگی و چندین مدیر و رئیس هم جابه‌جا شدند، اما مجموعه ما همچنان بلاتکلیف مانده است و نه‌تنها هیچ‌گونه کمکی به این مکان تاریخی ندارند حتی در طول سال هم رئیس اداره میراث فرهنگی طرقبه شاندیز از این مکان بازدیدی نداشته است.

انتهای پیام/